Volledige werken. Deel 15. Brieven en dokumenten uit de jaren 1872-1873

[8 september 1872
Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

8 september 1872

Aantekeningen van Mimi in Dagboek II. (M.M.)

Zondag 8 Sept. 1872

Vandaag is D. weer nr de Adolfshöhe gegaan. hij was een paar dagen tehuis gebleven ofschoon hij wel gewerkt heeft. De aanleiding tot zijn tehuis blijven was waarschijnlijk de zaak die M.A. hier had. Hij wilde waarschijnlijk blijven om te zien of hij haar niet van dienst kon zijn. Marie had dan toen zij in 't begin van dezen zomer bij ons logeerde hier een winkeltje gehuurd waarin zij haar zaakje wilde voortzetten want in Keulen ging het slecht, zeer slecht. De winkel die zij huurde kwam eerst open met 1 sept. maar zij huurde tegen primo Aug. en kwam met den eigenaar Faust overeen dat zij dien eersten maand haar intrek in den andere winkel van zijn huis zou nemen waarin hij nog een en ander verkocht, maar die tegen 1^o October verhuurd was. Bij haar wezenlijke winkel behoorde een winkelkamer,

[p. 328]

maar bij dit kamertje zou hij boven een paar kamertjes ter harer beschikking stellen. Zoo werd overeen gekomen en zij betaalde drie maanden huur vooruit. Toen zij kwam instaleerde zij zich in die bovenkamertjes en wachtte de sigaren en eau de cologne die zij beide op crediet verwachtte. Na eenige dagen wachten schreef zij er om en kreeg van beide ten antwoord men eerst geld wilde zien. Zij had geen geld, schreef overal heen en wachtte. Nu was Aug. grootendeels verstreken en zij zag dus in het in alle geval gekheid zoude zijn nog in die andere winkel te beginnen. September kwam, maar de koekbakker die in haar winkel woonde ging er niet uit. Nu had zij nog geen waar, vond het huis onuitstaanbaar, en wou dolgraag van de zaak af zijn, al moest zij dan, daar faust doodarm was en er van hem niets te halen viel, haar betaalde drie maanden huur in den steek laten. Zij ging dus den 2^den Sept op aanraden van Dek met een paar getuigen om haar winkel in bezit te nemen - ze kon hem niet krijgen. toen dacht zij: nu jelui kunnen mij niets doen, ik ben blij ik er zoo af ben en huurde een gemeubileerde kamer. dinsdag huurde zij die kamer en sprak af zij er woensdag in zou komen.

Woensdag om 2 uur wandelde zij met richje na haar kamer toe na eerst een paar dienstmannen besteld te hebben die haar goed zouden halen. Haar goed bestond uit eenige koffers met kleeren en kisten met boeken. Haar bed tafel etc. zou zij daar vooreerst laten wijl Löhr - zoowat zoowat een huishoudster die met haar uit Keulen gekomen was Sept uit, in afwachting van andere plannen daar blijven zou. Maar ze was nog niet lang op haar kamer of Löhr komt, met de dienstlui maar zonder bagage bij haar. faust had niet toegelaten men iets mee nam. het was een heel standje geweest.

Voor Marie besloot een kamer te huren was zij naar een advokaat Ebel gegaan om hem te vragen 1^o of zij van faust haar kwartaal huur niet kon terug vorderen en ten tweede of zij het recht had uittetrekken. Op de eerste vraag had hij geantwoord: Ja recht had ze wel, om haar huur terug te ontvangen, na aftrek van wat ze voor die kamertjes te betalen had, maar hij was juist bezig faust bankroet te maken, het zou haar dus alleen op kosten jagen en zij zou er niets bij winnen. Op haar tweede vraag antwoordde hij: Zeker, ge zijt in uw volste recht om te verhuizen. Toen dus faust nu haar goed had aangehouden ging zij weer naar Ebel, die haar zeide zij naar de politie moest gaan om hulp te vragen. dat was 's woensdags vier uur. Maar bij de

[p. 329]

policie zeide men met die zaak niets te maken wilde hebben. huurcontracten waren geen policiezaken dat moest voor 't gerecht. Marie dus nr 't Amtsgericht... maar 't was dien dag te laat. men bestelde haar den volgenden dag half vier. en zou dan ook faust laten voorkomen. Maar eer het zoo laat was 's morgens 10 uur kwam Löhr bij haar om zich te beklagen dat faust den vorigen avond gedreigd had haar niet in huis te willen hebben en nu werkelijk terwijl zij even beneden was den sleutel van Marie's kamertjes omgedraaid en weggenomen had. dus was zij buitengesloten! en al het goed stond open en bloot ter dispositie van faust! Marie met Löhr om zich te beklagen en hulp te vragen om den sleutel op te eischen nr de politie. maar de politie zeide - dat was hun zaak niet. Zij moest nr de oberburgemeester. Deze zeide natuurlijk eveneens het zijn zaak niet was en zond haar beide op nieuw nr de politie. - maar het was een uur geworden en de beambten waren niet op het bureau. Dus was nu het eerste zij zooals ze besteld was om half vier op 't amtsgericht was. Men zond haar daar van de eene kamer nr de andere tot zij eindelijk voor den rechter Schnel of Schnelle stond. Löhr die zeer, zelfs wat al te bespraakt is, ging mee daar Marie niet sterk in 't duitsch is. Ook faust kwam voor. faust erkende de huur vooruit ontvangen te hebben. en nu kun je de winkel niet leveren? - Och dat is wel waar, antwoorde hij dan. Marie legde de zaak uit. als Löhr wilde spreken zeide S. - Zwijg! of: Ga de kamer uit, gauw! Ook Marie beval hij norsch als een hond even te vertrekken daar hij faust alleen spreken wilde. - ten slotte zeide hij: faust je hebt ongelijk, groot ongelijk, maar om de zaak nu in der minne te schikken ben je tevreden als ze je 20 f geeft?

Marie wilde hem in de reden vallen om te zeggen zij schadeloosstelling zou kunnen eischen maar dat er geen spraak van betalen zou kunnen zijn van haar kant. Maar hij liet haar dit niet zeggen, toen zij den mond opende riep hij gebiedend zwijg!

Neen zeide faust, met 20 gulden ben ik niet tevreden.

- Met dertig?

- Neen.

- Met veertig?

- Neen ik moet vijftig hebben.

Schnel of zoo wat bracht het toen terug tot veertig en toen Marie zeide zij dat niet deed, riep hij uit:

- Gauw of anders is 't te laat dan verkoopt hij de boel.-

[p. 330]

Marie vroeg den rechter ook nog dat hij faust zou gelasten den sleutel aan Löhr te geven. daarop zeide faust:

- Neen niet aan haar, tegen u frau Anders, heb ik niets, maar niet aan haar.

- Wie is dat dan vroeg Schnelle

- Mijn huishoudster zeide Marie. Zij is daar om op mijn zaken te passen en haar eigen goed heeft zij daar ook.

- Nu waarom hoeft dat mensch daar nu ook te komen zeide S. z'n schouders ophalende.

Zoo was de afloop. Marie was woedend. Ze ging nr haar advocaat om raad te vragen maar die was uit de stad.

Wij raadden haar aan den directeur van de policie eens te gaan spreken.

Deze ontving haar beleefd, maar zeide dat hij niet tusschenbeide mocht komen, en dat er niets anders op zat dan een proces. Of Marie al de opmerking maakte dat dat niet kon, dat ze kleeren noodig had voor richje, dat hielp niets. ja... er is niets anders aan te doen.

Den volgenden morgen vroeg nr de advokaat. Wat hij raadde? De man was verontwaardigd op dien soidisant rechter S. - Maar goedde raad had hij niet. Hij wist er niets anders op dan faust aanteklagen en een proces - of wel trachten de zaken met geweld te krijgen daar het haar regt was en niemand haar iets doen kon. Dit laatste was wel aanlokkelijk maar moeilijk. haar kisten stonden gedeeltelijk in dat winkeltje waarvan faust de sleutel had, gedeeltelijk in die kleine kamer 2^de verdieping waar men met een nauw akelig trapje heen moest. Des middags nog naar een anderen advokaat Schenk om te zien wat die aanraadde: Geen ander middel dan een proces zeide hij.-

Nu zeide Marie ik wil 't dan probeeren met geweld, ik zal zes dienstmannen nemen en een policie agent om mij tegen faust te beschermen. Als ik op die voorwaarde een man krijg dan zal ik hem een mooie fooi beloven als hij mij helpt. Ze sprak een policie agent aan, maar hij durfde niet mee te gaan zonder eerst aan 't bureau gevraagd te hebben. Marie ging mee nr 't bureau. neen zeiden de beambten. Mijn god, zeide zij, ik ben bang voor dien faust, mag er niet iemand met mij gaan om mij te beschermen, ik heb er noodig. Nu dan moeten wij het aan den directeur vragen. Marie sprak daarna den directeur die haar een man meegaf. maar hem zeer uitdrukkelijk opdroeg alleen voor haar persoonlijke zekerheid.

[p. 331]

Marie vertelde hem nu de geschiedenis en beloofde hem 5 f als ze haar goed kreeg. Ze haalden dienstlui met een wagen en trokken nr faust. Maar zie faust verdedigde zijn winkel en wat hij zijn goederen noemde als een leeuw.

- De directeur heeft mij hierheen gezonden zei de agent.

- Ik heb met het gerecht te doen brulde de kleine dikke faust in z'n opgestroopte hemdsmouwen. eerst het geld.

De agent moet zich dapper gehouden hebben maar de dienstlui waren lam. Löhr had in afwachting dat zij komen zouden op den hoek van de straat gestaan en daar met dienstlui gesproken. toen het nu niet lukte schoten die allen bei, en dat in dat nauwe gangetje en winkeltje! Er waren wel zeventien dienstlui en 't zag zwart van de menschen.

Kom aan, dat gaat niet, riep de agent en hij zond een dienstman om meer hulp van de policie. Na een oogenblik waren er verscheidene. Marie kon nu haar kasten digt maken en ook boven alles sluiten. daar kwam op eens bevel van 't policie kantoor de zaak te schorsen. Marie was toen boven en pakte een koffertje. dat heb ik althans zeide zij. 't waren de eerste benoodigdheden voor 't kind. - Beneden stond iemand een chef van de agenten. Marie zeide zij noemden hem wachtmeister. Deze beloofde haar zij haar zaken hebben zou, en dat zij alles zouden verzegelen den volgenden morgen. Hij vroeg wie haar advokaat was dat hij met hem zou spreken. Zoo staan de zaken nu. Gister heeft zij niets vernomen, daar de winkel van faust gesloten is houden zij het er voor alles verzegeld is. - 't Is erg! zulk recht. Marie heeft zich dapper gehouden.

Vrijdag toen zij ging om geweld te probeeren waren wij benieuwd hoe het afliep en gingen eens kijken. juist toen wij de groote burgstrasse intraden komt daar de kleine een leege kar uit met vele dienstlui en een troep menschen en als middenpunt daarvan Marie met een policie-agent en dien wachtmeister. alle menschen vlogen nr de glazen en Dek die staan bleef om wat op te vangen hoorde dat men algemeen vrij goed was ingelicht over den toedracht van zaken.