Volledige werken. Deel 15. Brieven en dokumenten uit de jaren 1872-1873

[1 september 1872
Aantekeningen van Mimi in Dagboek]

1 september 1872

Aantekeningen van Mimi in Dagboek II. (M.M.)

dat was in 67: dit zal 68 moeten zijn; het gehele jaar 1867 waren Multatuli en Mimi in Duitsland.

in Januari 1870: vergissing voor 1871; de oproep is van november 1870.

Bazaine: de franse maarschalk François-Achille Bazaine (geb. 1811) die zich met zijn hele legercorps op 27 oktober 1870 te Metz aan de Duitsers had overgegeven, werd na de oorlog voor de krijgsraad gedaagd en ter dood veroordeeld; door president Mac-Mahon begenadigd, kreeg hij 20 jaar vestingstraf. Na te zijn ontvlucht vestigde hij zich in Madrid, waar hij in 1888 overleed.

embrouilleerde: in verwarring bracht.

[p. 324]

Zondag 1 Sept 1872.

Verleden vrijdag heb ik moeten afbreken wijl mijn boekje vol was en ik geen ander had, ik zou anders nog veel te schrijven hebben gehad. Van Plet niets naders gehoord. In 't begin van dezen zomer is hij een paar dagen hier geweest en heeft toen D. bezocht. maar hij had toen een paar delftsche jongelui bij zich en er is over niets gesproken. Hij vroeg mij bij die gelegenheid een ringetje te leen dat hij wilde laten namaken. D. had namelijk eens een ringetje van de oude Mevrouw Smit, aan de kinderdijk die hij daar bezocht had mee nr huis (hij was toen in den toelast gelogeerd te 's Hage) genomen. dit ringetje bestond uit vier zeer dunne ringetjes. wanneer deze vier uit elkaer gevallen waren, was het voor een oningewijde zeer moeilijk ze weer tot een geheel te maken. Dek nam dat ringetje mee om te probeeren het in elkaer te voegen, wat na veel pogen gelukte. En toen hij het eenige dagen later Mevr. Smit terug bracht schonk zij het hem. 't Was echter geen heerenring, bovendien draagt D. zulke dingen niet. Ik heb het sedert, dat was in 67 altijd gedragen, behalve dat ik het nu en dan in nood verpande. het was steeds mijn laatste toevlucht als de kreutzers op waren. ik hield van dat ringetje en dek ook, als wij geld hadden haalden wij het steeds terug. Nu toen Plet dezen zomer hier was, zag hij ik het droeg en vroeg het te leen. Over 8 dagen krijg je het weer zeide hij. ik moet volstrekt terugkomen om D. te spreken... 't is maar voor 8 dagen, ik wou het na laten maken. Nu natuurlijk gaf ik het hem. En daar ik meende hij D. over een tijdschrift wilde spreken, dat Plett volgens Roorda's zeggen zal opzetten - en wij hem gaarne mogten zeide ik tegen dek: Nu dat hij dat ringetje heeft meegenomen is een goed teeken hij terug zal komen. Ja, zeide D. daar kunnen we nu zeker van zijn. Dit geschiedde in Mei of de eerste dagen van Juni. In 't laatst van Juli was Funke hier en deelde ons mee een lijstje van gelden die Wertheim aan Plettenberg had uitgekeerd voor dek. ik heb dat lijstje nu niet bij de hand, ik meen dat het f900 bedroeg. en dat de eerste remise had plaats gehad in Januari 70, zoo meen ik. Zoodra D. dit vernam schreef hij aan Plett: Tot mijn grooten schrik verneem ik dat de Multatulicommissie beweert u gelden ten mijnen behoeve ter hand gesteld te hebben. Hoe is dit.

Hierop antwoordde Plett. niet per omgaande: ‘Gij hebt niets daarvan ontvangen. Wel is 't waar ik gelden geadministreerd heb. Ik heb haast en moet uit de stad maar kom u spoedig spreken.’

[p. 325]

Voor D. dezen nog ontvangen had maar zich daarmee kruisende schreef hij: Plett, 't spijt me zoo voor je, maar ik kan die zaak niet op mij laten zitten. ga dus nr Wertheim, beken het hem en regel het met hem.’

Ook daarop kwam nog een antwoord uit Delft. Beste Dek, ik heb je verschrikkelijken brief ontvangen.’ Dát ‘verschrikkelijk’ was spottend! ‘ik moet naar Munchen schrijf mij nog eens daar heen. daarna kom ik u in Wiesbaden bezoeken.’

D. schreef echter niet nr Munchen. hij had niets te zeggen. hij wachtte ophelderingen van Plett. dat was al. Waarom wilde hij briefjes van D. hebben, en waarom schreef hij zelf niet? Ook begreep D. niet wat hij in Munchen te doen had en of er niet meer haast was bij deze zaak. Toen is er verder gebeurd wat ik op de datums van 23 en 30 Aug. ll verteld heb. Maar toen hij den 23 een kaartje zond hadden Marie Anderson en ik hem reeds 2 of 3 dagen alhier zien rondloopen of rijden met dames en heeren. Ook toen hij den 30ste dat briefje zond, was hij reeds zeer lang uit frankfort terug. want wij hadden hem ontelbare malen gezien. Wat in zijn briefje ook stuitend was, was dat hij zeide tusschen negen en tien. hij had dagen hier rondgeslenterd. Van 't ringetje hebben wij verder niets gehoord. Noch van hem ook. Maar D. zeide dat ringetje had hij toch in een doosje kunnen pakken en zenden.-

Dat alles is voor iemand in gewone omstandigheden ongelooflijk, dit weet ik. ik zelf zou het vroeger onmogelijk geacht hebben. doch nu niet meer. ‘men’ is slecht. Menschen die waarlijk eerlijk zijn van hart zijn witte raven. - Wij, of liever D. heeft dergelijke andere ondervindingen.-

Witte raven. dat woord witte doet mij denken aan mijne witte konijntjes. Donderdag heb ik 2 witte jonge konijntjes gekocht. een naaperij van M. Anderson die 't ook had gedaan voor richje een dag vroeger. Ze zijn pas 14 daag oud en bitter klein maar snoepig lief en gracieus. hun tehuis is een mandje met gras kool sla peen etc etc. ook eten zij brood. maar we laten ze heel veel rond loopen in de kamer en dat is 't liefst. Ze zijn zoo vlug als een watertje, zoeken alle nauwe hoekjes op, wasschen zich - zijn vroolijk, en zitten dan weer als een paar dikke musschen in elkaer gedoken te dutten. Met Max zijn ze beste vrienden en hij denkt er niet aan ze kwaad te doen. Dek heeft heel veel aardigheid in die beestjes en dat maakt ik ze nog liever heb.

[p. 326]

Van af dien maandag, dat ik hem ontstemd heb, is hij nog niet weer goed aan 't werk. 't Spijt me zoo! Van morgen ging hij overigens opgewekt naar de Adolfshöhe. D. heeft 'k meen in de figaro gelezen hoe iemand Bazaine toewenschte dat zijn kans op vrijspraak groter was, dan de waskaarsen die zijn vrouw voor hem branden laat in de kerk. hij vertelde mij dit en voegde erbij: Ik begrijp niet, dat die man niet met z'n vrouw afspreekt te ontvluchten.

- Hij moet heel goed bewaakt zijn, zeide ik.

- O, maar je begrijpt een man als hij kan altijd...

- Nu ja, maar wat dan nog. wat 'n positie zou 't zijn als hij gevlucht was!

- Neen dat was niets! hij zou nr Belgie of Engeland kunnen gaan en een brochure schrijven, waarin hij alles aan ijverzucht en partijgeest weet. 't komt er niet op aan of 't waar was - als hij maar wat zeide. - De andere konden dan antwoorden en hem wederleggen. - des te beter dan kan hij nog een brochure schrijven. hoe meer hij de zaak embrouilleerde, hoe meer geschrijf en geantwoord des te beter voor hem. niemand zou er uit wijs worden en als later napoleon nog eens aan 't roer kwam zou niets beletten dat Bazaine hersteld werd.

- Ja... ja... moest ik zeggen, dat is waar.

Dek zeide dit terwijl hij zich waschte en kleedde.