Volledige werken. Deel 14. Brieven en dokumenten uit de jaren 1870-1871

[10 december 1871
Brief van Multatuli aan Funke]

10 december 1871

Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Dubbel velletje postpapier, tot boven aan blz. 4 beschreven. (M.M.)

De brief heeft geen afsluiting en ondertekening. Misschien is het ontbrekende deel vanwege de handtekening aan een verzamelaar ten geschenke gegeven. Hofdyk: de romantische dichter en historieschrijver Willem Jacobsz. Hofdijk (1816-1888) publiceerde in 1858-64 de verschillende delen van Ons voorgeslacht; daarin noemt hij als oudste bewoners van de lage landen de Kweenen.

Wiesbaden 10 Dec^r 1871

Waarde Heer Funke, Dank voor Uw mededeelingen over Sanchoniaton. Die duitsche boekjes kan ik hier bestellen.

In de aankondiging werd dat Friesche H.S. ‘veel besproken’ genoemd. En de toon van 't Handelsblad gaf te kennen dat de zaak niet terstond als 'n uitgemaakte farce werd beschouwd (dat het toch zyn

[p. 642]

moet.) Zoo'n blad is te industrieel voorzichtig om - n.b. op z'n eerste bladzy nogäl! - iets te bespreken als serieuze zaak, dat misschien of byna zeker windmakery is. Dit bewyst niets voor de zuiverheid van de historie, maar 't bewyst dat sommigen haar voor zuiver houden. Juist om de énormitiet van de zaak moet ze aanhangers hebben, daar ze anders terstond zou geplaatste zyn in de klasse der zeeslangen. Ge zult my zeer verplichten my op de hoogte te houden. Sedert 30 jaren zoek ik naar voor-Romeinsche notie over ons landje. De feniciers moeten hier een rol gespeeld hebben.

Als het eens te-pas komt - ge zyt toch in aanraking met lettermannen? - wilt ge dan eens vragen hoe Hofdyk aan z'n Kueven of Kweenen komt of god weet hoe hy ze noemt? Hy spreekt over die bewoners van ons land, of hy ze gezien heeft. Daar hoort aplomb toe. Wat het H.S. aangaat, ik denk aan D^r Ottema te schryven.-

Wat ge my schryft over v. Helden's werkkring doet my zeer leed. Hy is een beste kerel. Maar ik begryp zeer goed, wat ge schryft. Als 't niet om die dagelyks weerkeerende port was zou ik u vragen om Uw N.v.d. Dag, maar 365 stuivers in 't jaar is veel. Toch zal ik er u om vragen zoodra ik goed aan 't werk ben.

Goed aan't werk, namelyk voor geheel nieuwe kopy, want gewerkt heb ik den laatsten tyd wél. Zelfs tot afmattens toe. Toen ik u den eersten keer over die nieuwe uitgaaf schreef, wist ik niet wat het was. Ik kende de vorige editien niet, en heb me geërgerd. Als ik ryk was, kocht ik alle Exempll. op!

Ik zal u de vier boekjes in een pakket zenden met de Güterpost, en de noodige declaratien er byvoegen.

Ik geloof en hoop er spoedig meê klaar te zyn, maar zie alles nog eens - nu voor de 4e keer! - na. Dit is voor nacorrectie van kleinigheden, want m'n klaar zyn slaat op de noten.

Ge zegt dat ‘onder de bladzy’ 't best zal zyn. Dit geloof ik ook, het best, maar mooi is 't niet. Ik heb 't nu zoo geregeld dat een noot die by 'n idee behoort dat op de bladzy eindigt, onder dat Idee zelf haar plaats krygt. De noten op niét-afloopende Ideën, moeten dan onder de bladzyde. Altans zoo komt het my nu voor. Maar er zyn lange onder! Nu, gy zult kunnen oordeelen by 't zien. Al de noten achteraan te plaatsen, is ook niet goed. En toch - ik weet waarachtig niet wat het best is. t Is wel jammer, dat ik na al de inspanning nu nog niet tevreden kan zyn met het effect. Als ge aandachtig leest zult ge

[p. 643]

begrypen dat het telkens veranderen van onderwerp, my duizelig maken moest. En dit nu, vrees ik ook voor den (gewonen) lezer. Ik zal daarvan dan ook iets zeggen in 't Voorbericht. Wie de Ideën als gewone lectuur beschouwt, kan z'n geld sparen.-

Precies! Ze koopen niet gaarne boeken! Dit is een ellendig verschynsel. Maar 't is zoo! Een boek willen ze geleend, of hoogstens gehuurd hebben. Wyn betalen ze.-

Ge zegt dat ik 't aanhalen van bladzyden en bundels of deeltjes vermyden kan door 't nummer der ideen te noemen. Dit doe ik ook, waar 't Idee kort is. Maar er zyn nummers die vele bladzyden beslaan. Waar ik nu 'n blz. aanhaal, voeg ik er telkens by: ‘veranderen naar 't uitkomt.’

Maar, nog iets. Hoe kan ik 't Voorbericht later schryven, als de Uitgaaf by gedeelten geschiedt? Dan immers zou 't toch wel by de 1^e Aflevering behooren te verschynen.

Ziehier 't lystje van onderwerpen voor 't Voorbericht. Begryp maar wat die agenda beduidt:

1.	rehabilitatie Funke over een klacht dat de uitgaaf buiten my om ging.
2.	Spelling conform de mode gemaakt niet omdat het zoo goed is, maar om niet daaraan m'n Ideën opteofferen.
3.	Materiële bezwaren: inrichting der noten. Gebrek aan nummers voor elk Idee dat voorkomt in langer stukken.
4.	Verzoek om al myn werken te lezen in verband met elkander.

En nog wat byzaken.