Volledige werken. Deel 14. Brieven en dokumenten uit de jaren 1870-1871

[Bijlage
Mededelingen van Mimi]

Bijlage.

Mededelingen van Mimi inzake de brief van J. van Gennep en de voltooiing van Nog-eens Vrye Arbeid. (Brieven IX, blz. 43-46; Brieven WB IX, blz. 33-35.)

de heer A.: A.L. baron van Plettenberg.

De indruk die dit schryven op Dek maakte was zeer pynlyk. Het eerste wat de Commissie van zich deed hooren was de betuiging dat ze Multatuli's meening deelde, dat een kunstenaar zich zelf moet helpen. Dit gevoelen had hy geuit in het zesde vel van den iii Bundel Ideën, en dat vel was toen nog niet verschenen! Maar D. had den heer v.G. de reeds afgedrukte vellen van de 2de aflevering en ook proefvellen gezonden, en de geheele Commissie scheen zich van zyn daarin geuitte beschouwingen geëmpareerd te hebben om het met hem eens te zyn.

En zeker, hy hield het daar geuitte gevoelen staande! Maar was de Multatuli-Commissie bijeengekomen om dát te bespreken?

En ‘de bemoeienissen der Commissie zouden zich in de eerste plaats bepalen de noodige relaties open te stellen om hem de vruchten van zyn arbeid te doen genieten’? Dit klinkt anders dan zyn ‘tot broodschryven gedoemd talent’ zooals in de oproeping staat. En, let wel, de Commissie kon toen nog niet spreken naar gelang van de uitkomst... de zaak was nog niet geëntameerd. In de verschenen oproeping is spraak van het verzekeren van een onbezorgde toekomst aan

[p. 223]

den betrokkene; het ‘onbezorgd bestaan’ waarvoor volgens dezen brief gezorgd moest worden was dat van de vrouw.

Ik was geheel uit het veld geslagen. Waar is het élan gebleven, de edele aandrift waarmee van Gennep de Oproeping schreef? vroeg ik. Maar Dekker zeide: ‘ik wist het wel! Ik had beter gedaan met de zaak bar aftewyzen. Er zyn praatjes gekomen van rechts en van links... och, zoo gaat het altyd!...’

Doch hy nam zich voor te zorgen dat hy met den heer van Gennep, die bovendien spoedig naar Indië zou vertrekken, geen onaangenaamheden kreeg, en antwoordde in een kort briefje, op de vraag van dien heer of hy de feuilletons van de Millioenen Studiën die hy hem gezonden had terug wilde hebben, dat hy den heer van Gennep verzocht had hem die te zenden. Voegde er ook by dat hy de wederleggingen tegen zyn N.E.V.A. niet wilde beantwoorden, dat hy wel begreep dat v.G.'s oordeel in zyn schryven vervat slechts oppervlakkig kon zyn daar de brochure nog niet voltooid was.

Ik weet zeker dat D. den heer van Gennep meermalen geschreven heeft, dat hy voor zich en zyn gezin geheel geholpen zou zyn, wanneer hy in staat werd gesteld voor eigen rekening uittegeven, en veronderstel dat hy dit onderwerp ook in zyn antwoord op v.G.'s brief van 3 november aangeroerd heeft.

Ondertusschen werkte Dek aan zyn Nog-Eens-Vryen-Arbeid. In de eerste dagen van November, den 6^den of 7^den den ik, berichtte de heer A. dat hy een uitgever voor dat werk gevonden had, en wel den heer Waltman te Delft, die bereid was voor een eerste uitgave veertig gulden per vel te betalen zoodra hy de kopy voor de brochure ontvangen had.

Dek zette zich aan den arbeid om de kopy persklaar te maken.

By een uitdrager hadden wy voor de som van twee gulden een tafeltje gekocht, dat nu voor schryftafel dienst moest doen. Er was een lade in, waarin Dek zyn papier bergde, hy legde er een groot vel wit karton op, dat hem tot onderlegger diende, en waarop hy aan de bovenhoeken veelal kleine nota's maakte. Daaraan zat hy met den rug naar den wand gekeerd, en daaraan voltooide hy eerst zyn N.E.V.A. en schreef hy daarna zooveel meer.

Den 9^den November was zyn brochure gereed en den 14^den ontving hy door bemiddeling van den heer A. het daarvoor bedongen honorarium.

[p. 224]

De heer A. diende nu by de correctie van de proefbladen als intermédiair. Hy deed dit flink en zeer tot genoegen van Dek, die hem dan ook dankbaar was en hartelyk schreef. De brochure verscheen in 't eind van December.