Volledige werken. Deel 14. Brieven en dokumenten uit de jaren 1870-1871

[p. 174]

[Bijlage
Mededelingen van Mimi over Gustavsburg]

Bijlage

Mededelingen van Mimi over het verblijf in Gustavsburg.

(Brieven IX, blz. 28; Brieven WB IX, blz. 25.)

Het was tegen zonsondergang, en wy zaten op een bank voor het Wirthshaus, toen er een paar poolsche joden aankwamen met hun lange jassen en de karakteristieke styve krulletjes in de lange haren, zoodat een ieder hen aanstonds herkent, voor wat ze zyn. Ze droegen een bundeltje in de hand en stapten het huis binnen. Weldra hoorden wy de vrouw spreken op luiden toon. Dek sprong op en liep naar binnen: Wat is hier te doen, wat willen die menschen? Nu, ze verlangden een nachtverblyf, maar het werd hun geweigerd.

- Waarom? vroeg Dek. Waarom kunnen die menschen hier niet slapen?

- Er is geen gelegenheid, dat kan niet.

- Alleen een matras in het lokaal neergelegd, dat is ons genoeg, we zyn moe, zei een der menschen.

Nu was de geheele familie van den Wirth er by gekomen.

- Kom, zie dat te doen, zei Dek. Ze zyn moe, en als jelui bang zyn voor de betaling, dat neem ik voor myn rekening.

Maar er was niets aan te doen. Wy begrepen niet wat er achter stak, daar er plaats genoeg was.

Dek bood de menschen aan iets te gebruiken, maar matig als ze waren dankten ze. Ze hadden brood in hun bundeltje, en wilden liever verder; het begon al donker te worden, en zoo haastten ze zich naar het naaste dorp, Bisschofsheim.

Toen ze een goed eind verder waren lachten de herbergier en de zynen, en de Wirth zei: ook in Bisschofsheim vinden ze geen nachtkwartier!

- Waarom niet? Hoe weet je dat? vroeg Dek.

- Wel, omdat het joden zyn. Die nemen ze daar niet op, zoomin als hier of in Kostheim.

- En het volgende dorp?

- Ook daar niet!

- Wat moeten die menschen dan? En Dek werd driftig over zulke domme wreedheid en sprak dat uit in krachtige woorden. De Wirth erkende dat Dek gelyk had, en dat het hem speet zich te moeten voegen naar de zeden.

[p. 175]

Intusschen wandelde een jonge vrouw met haar mooi meisje aan de hand daar op en neer. Zooals ons later bleek bewoonde zy een klein huisje naast de schuren van het Wirthshaus. Ze had Dek hooren spreken en daar ze in nood verkeerde wendde zy zich den volgenden dag tot hem met verzen, onbeholpen maar met waar gevoel. Ik heb nog brieven en verzen van haar, maar ze zyn niet mooi genoeg om ze aftedrukken. Eigenlyk zyn ze in 't geheel niet mooi, de vrouw had weinig geleerd, maar ze had een anflug van poëzie, en dweepte met gedachten en uitingen die ze niet vatten kon, met wat haar schoon scheen buiten haar sfeer. Babete Scherber heette ze. Haar man was opgeroepen voor het leger, en zy was alleen achtergebleven met haar kindje dat in die warme zomerdagen byna ongekleed in zyn hemdje speelde onder de wilgen. Dek gaf haar Schillers gedichten die we hadden en later hielp hy haar aan reisgeld om terug te keeren tot haar familie in Nürnberg.