Volledige werken. Deel 13. Brieven en dokumenten uit de jaren 1868-1869

[2 november 1869
Van den Rijn (CVII)]

2 november 1869

Bijdrage van Multatuli in de Opregte Dingsdagsche Haarlemsche Courant, no. 258. (Stadsbibliotheek Haarlem; fotokopie M.M.)

Van den Rijn, 31 October.

De nieuwe verdeeling der kiesdistricten in Beijeren wordt door de onderscheidene dagbladen zeer verschillend beoordeeld. De organen der clericale partij noemen het van de zijde der Regering een hoogst partijdigen maatregel, die ook den schijn zelfs van eene vrije verkiezing doet verdwijnen, en zij verklaren, dat alleen de bepalingen der wet op de drukpers hen weêrhouden dien maatregel met den waren naam te bestempelen. De liberale dagbladpers daarentegen juicht de nieuwe verdeeling der kiesdistricten toe; sommige harer organen toonen zich echter nog niet bevredigd. - ‘Bij eene onpartijdige beoordeeling van dien gewigtigen maatregel (schrijft een beriggever der Augsburger Allgemeine-Zeitung) zal men tot het besluit komen, dat de jongste verdeeling der kiesdistricten er toe zal bijdragen om de stemming van het land juister te doen uitdrukken dan bij de verkiezingen in de maand Mei jl., en dat op de regtmatige eischen der liberale elementen - niet alleen op die der partij van den vooruitgang, met welke het groote aantal der gematigd liberalen dikwijls wordt gelijkgesteld - door het tegenwoordige ministerie is acht geslagen, voor zoo ver als dit noodig was; dat is des te meer uit de laatste verkiezingen gebleken, toen het gezamenlijk aantal der liberale kiezers dat der clericale partij overtrof, en toch de laatste eenige Afgevaardigden meer naar de Kamer zond dan al de fractien der liberale partij te zamen.’

[p. 668]

- In de badensche Tweede Kamer is met groote meerderheid van stemmen een voorstel verworpen, strekkende tot de invoering van algemeene, directe en geheime verkiezingen, 't welk door den Afgevaardigde Kiefer was ingediend. Het ontwerp der Regering is vervolgens met eenige geringe wijzigingen aangenomen, volgens 't welk de Afgevaardigden zullen gekozen worden door kiescollegien, die door middel van algemeene en geheime stemming worden zamengesteld.

- De Zeitung für Norddeutschland behelst een berigt uit Stuttgart, waarin vermeld wordt, dat de jongste herfstmanoeuvres door vele buitenlandsche officieren werden bijgewoond, die allen, en met name de pruissische officieren, de houding der wurtembergsche troepen ten hoogste roemden. Eenige fransche officieren zouden vervolgens des avonds een toast hebben uitgebragt op het wurtembergsche leger, en daarbij niet onduidelijk te kennen hebben gegeven, dat zij bij een mogelijken oorlog met Pruissen ongetwijfeld Wurtemberg zich aan de zijde van Frankrijk zouden zien scharen. Volgens dien berigtgever, zouden zij dan ook zeer verwonderd zijn geweest, toen zij bespeurden, dat hunne woorden niet alleen geen bijval vonden bij de wurtembergsche officieren, maar dat zelfs velen die woorden voor eene beleediging jegens Wurtemberg hielden. - Een berigtgever der Kölnische-Zeitung klaagt, naar aanleiding van dat voorval, over de voortdurende scheiding tusschen Noord- en Zuid-Duitschland, die aan dergelijke verkeerde meeningen in het buitenland bij herhaling voedsel zou verschaffen.