Volledige werken. Deel 13. Brieven en dokumenten uit de jaren 1868-1869

[11 december 1868
Brief van Sietske Abrahamsz aan d'Ablaing]

11 december 1868

Brief van Sietske Abrahamsz aan R.C. d'Ablaing van Giessenburg. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)

Deze brief kan pas begin februari 1869 in Holland zijn aangekomen.

De weduwe van oom Jan: op 11 september 1864 was Jan Douwes Dekker te Grissee overleden; van de vroegere rijkdom was toen vrijwel niets meer over.

Soerabaija 11 December 68

Waarde Heer d'Ablaing!

Ik heb een vriendelijk verzoek aan u, en zal maar dadelijk met de deur in het huis vallen. Gaarne zou ik een photografie van Oom Eduard hebben, al is het zonder handschrift. Wilt u s.v.p. een exemplaar met de mail zenden en dan den Heer Koning vragen om 't mijne en de andere welke hij later voor mij besteld heeft, dan kunnen ze te zamen verzonden worden. Over de onkosten kunt u disponeren op de Geldersche kade, want ik heb deze mail er over geschreven. U zult mij zeer verpligten met deze commissie zoo spoedig mogelijk ten uitvoer te brengen. Eerst verwachtte ik die portretten met den Heer v.d. Tuuk, maar deze schreef mij niets van dien aard te hebben meegebragt en zoo werd ik weder te leur gesteld.

[p. 255]

U zult misschien vernomen hebben dat ik naar Soerabaija vertrok, en daar beter geplaatst ben dan te Batavia. Mijn adres is hier bij den Heer Anemaet, die eene pleegdochter heeft voor wiens onderwijs hij eene gouvernante verlangde. Vroeger was zijne tegenwoordige vrouw hier in die betrekking - Deze dame is te Petersburg geboren, had een Duitscher tot vader, eene Poolsche moeder en is in Zwitserland opgevoed te Lausanne. Later bragt ze een tijd in Engeland door, en ze spreekt Fransch Engelsch en Duitsch zeer zuiver. Te Soerabaija loopen allerlei gerugten omtrent haar afkomst en de praatzieke wereld verzint romans, waartoe ze aanleiding vindt in die cosmopolitische gegevens. De dame is zeer beschaafd, maar ik voel weinig sympathie voor haar. Ze is mij te veel tirée à quatre épingles in alle opzigten en te verfijnd pour avoir du coeur. Vormen tot op zekere hoogte is noodzakelijk in onze lieve (?) maatschappij, maar zooveel van dat artikel doet mij aan diplomatie denken.

Mijne pupil is eene kleurling, die door haar pleegvader vóór zijn huwelijk en voor de komst der russische erg werd bedorven. Thans is ze wat meer onder contrôle, en heeft voor 't overige een aangenaam karakter en ijver voor hare lessen. - Het kind is nog al vlug van aannemen en is zeer vrij opgevoed, en heeft een perfect geheugen maar weinig logisch verstand. Toch is ze soms origineel, 't geen vele menschen voor knapheid aannemen, zoodat ook het veel misbruikte woord knap op haar wordt toegepast, althans wijl ze met bewonderenswaardige vlugheid haar vingers over de piano laat gaan zonder van muziek veel te verstaan. Maar het publiek hier is oppervlakkig, men wil show, wind en bluf.

De heer Anemaet is a gentleman van top tot teen, beleefd en welwillend en zeer een homme du monde. - Het huisgezin hier is zeer Europeesch, en ik mis er geheel die kale bluf welke me in vele parvenus v. Java zoo stuitte. Vóór de westmousson wanneer het hier soms zo ondragelijk warm is hebben we bijna 3 maanden te Malang doorgebracht. - Ge kent die streek misschien. - Circa 4 uur rijden v. Passaroean en 1400 voet hooger. Een verrukkelijk mooi plaatsje vooral in den omtrek. Mr Anemaet heeft daar een huis in eigendom en we vertrokken met een paar bedienden en wat huishouding. Meubelen waren er. - Ook een rijtuig en de paarden werden gezonden. Het klimaat en de omgeving daar bevielen mij bijzonder. Dáár zijn de menschen zooals ik me had voorgesteld ze allen in Indië te

[p. 256]

vinden, en toch was te Malang een zeer deftig publiek. Komiek waren bijna allen van adel of ten minste van gedistingeerde famille. Ook is er een logement en een hospitaal voor reconvalescenten. - Dit gesticht is prachtig gelegen en dikwijls zei mev^w. Anemaet wanneer we hier en daar in de rondte zagen: ‘c'est la Suisse tout à fait.’ De Assistent Res. was een Jonkheer v. Nispen en zijne vrouw eene freule Lawick v. Pabst tot Nijeveldt. De burgermenschen mogen lagchen om adel of hooge geboorte, ik vind er iets eerwaardigs en deftigs in, maar daarom duizend maal jammer, wanneer iemand door gebrek aan materieele rijkdom zijne hooge geboorte niet in eere kan houden. Toch vind ik adel alleen niet genoeg, wanneer het ophoudt met een naam, er hoort bij noblesse du coeur, een gecultiveerd verstand en eene gesoigneerde opvoeding. Maar enfin, dit alles vereenigd is moeijelijk te vinden.

Van Oom Eduard hoor ik niets. Hij heeft mij geschreven maar die brief schijnt verloren zoodat ik niets ontvangen heb. Graag zou ik iets van me laten hooren, maar ik weet niet waarheen te adresseren, de man zal zwerven zoo als gewoonlijk, en ik kan er niets aan veranderen ten minste niet afdoend. De Milanezen laten me ook zonder berigt; waaruit ik opmaak dat er geene aangename dingen te vertellen zijn.? 't Is wèl ongelukkig, wie of wat de oorzaak is à part gelaten is 't toch een droevig einde.

De weduwe van oom Jan woont hier in zeer moeijelijke omstandigheden. Persoonlijke omgang met geesten heeft ze niet meer maar haar geloof daaromtrent is onveranderd en de verwachting van de toekomst zeer hoog. - De beide oudste jongens zijn op kantoor en studeren voor ambtenaar, maar de kinderen zijn 7 in getal, dus er is veel in hunne opvoeding te voorzien, en de geesten schijnen geene materieele hulp te geven.

Aangenaam zal het mij wezen, uw goeden welstand en die uwer famille te vernemen. Hebt ge eenige mooije Fransche of Engelsche werken, 't zij romans of andere lecture (mits 't niet al te philosophisch is) zend mij dan eenige boeken tevens, wanneer de portretten gaan, dit kan immers per mail? - De Geld. kade zal uwe rekening voldoen.

Geloof mij met de meeste achting na groeten aan uwe famille

truly yours

Sietske Az.