[Bijlage
Aantekening van d'Ablaing]
Bijlage
Aantekening van R.C. d'Ablaing van Giessenburg betreffende Multatuli. Afgeknipt half velletje papier, aan éen zijde met inkt beschreven en op dun karton geplakt. (M.M.)
Het is niet mogelijk met zekerheid vast te stellen in welke tijd deze aantekening is ontstaan. Ofschoon ongedateerd, werd ze door Meersmans afgedrukt onmiddellijk vóor de beschouwing van 27 februari 1865. Deze plaatsing suggereert een samenhang die echter door de smallere bladspiegel wordt weersproken. (Vgl. Rudolf Charles d'Ablaing van Giessenburg; Amsterdam 1904; blz. 145; zie ook V.W. XI, blz. 461). Het argument als zou de vermelding van het portret kennelijk duiden op Multatuli's poging om door de verkoop van zijn portret aan geld te komen - dus op begin februari 1865 - kan niet als doorslaggevend worden beschouwd. Psychologisch past de kritische toon beter bij een latere periode toen de vriendschappelijke verhouding over en weer voorgoed was verkoeld. Ik heb lange tijd gehoopt dat de correspondentie van d'Ablaing enige vastheid zou verschaffen, maar ten onrechte. Daarom wordt deze aantekening nu opgenomen bij de laatste brief uit d'Ablaings Kopieboeken die nog over Multatuli handelt, al moet ik erkennen dat een eerdere datering, nl. november 1865, mij momenteel de meest waarschijnlijke lijkt. Van veel belang is dit echter niet: het oordeel van d'Ablaing over Multatuli's karakter is stellig jarenlang onveranderd gebleven; het betreft bovendien geen openbaar stuk en heeft niet bijgedragen tot de meningsvorming. (G.S.)
Multatuli is een moderne Narcissus. Hij is zoo verliefd op zich zelf dat hij zijne gebreken als begaafdheden aanmerkt. Peinzen doet hij nooit; zijn zeer ontvankelijke geest dartelt, en stoeit met de indruk-
Auteursrechtelijk beschermd