Volledige werken. Deel 12. Brieven en dokumenten uit de jaren 1867-1868

[21 december 1867
Brief van Multatuli aan Huet]

21 december 1867

Brief van Multatuli aan Cd. Busken Huet. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (U.B. Leiden; fotokopie M.M.)

de bonne augure: een goed voorteken. (fr.)

Keulen, 21 Dec^r 1867

Waarde Heer Huet. Heden ochtend ½11 eerst ontving ik uwen brief van eergister avend. Een telegram ware dáárom goed geweest, wyl gy dan uwen Zondag hadt kunnen gebruiken. Dat zou ik dan geconditioneerd hebben. Nu echter heb ik (zonder van dag te spreken) behoorlyk accès voor U gevraagd en zelfs geraden, U - buiten my om - te verzoeken daar te komen. Ik schryf o.a.

‘de heer Huet is een man van geweten en zou niet te bewegen zyn eene verbetering zyner positie aantenemen ten koste zyner overtuiging.’ -
‘Ik behoef Uwe Exc. niet te wyzen op het groot gewigt dat iemand van zyn talent in de schaal werpen zou. Hy is meer dan opgewassen tegen de advokatenpraatjes der “baren” op de hoofdplaatsen die de andere Couranten redigeren.’ -
‘daar hy my de eer deed myn gevoelen te vragen (natuurlyk niet om zich onvoorwaardelyk daarnaar te rigten, doch ter handleiding om te overwegen etc.) heb ik hem in korte woorden myne meening over Ind. zaken medegedeeld, d.i. Herstel van gezag, Verbetering van begane fouten binnen de grenzen van het stelsel. &c.’

(Nota voor U. Voilà le hic. Ze willen wel Luther bestreden zien, maar als je aan Tetzel raakt worden ze boos. Dring in den Haag dáárop aan en laat s.v.p. goed voelen - och, ik heb U niets te zeggen daarover. Indien uw interlocuteur zegt dat hy op 't oogenblik geen invloed heeft - ja, uit ouderdom, vermoeienis &c. geen invloed hebben wil - dan jokt hy een beetje. Indien 't wáár was, zou hy U niet te woord gestaan hebben.)

[p. 573]

Voorts schryf ik:

‘Zyn ernstige wil is het goede te doen, en daar ook Uwe Excell. dit wil, enz.’

Een douceur met rang van vermaning.-

Ik hoop, ik hoop dat men U regtstreeks zal verzoeken daar te komen. Dat zou my een bewys zyn dat men luistert, en de bonne augure voor 't succes van andere wenken die ik geef.

Ik wacht met smart op de opheffing van myn straf. Een komiek Verhältnisz. Verbeelje een landredder die voor hy in functie treden kan &c.

Ik heb haast en groet u hartelyk.

t.a.v. DD.

Nog iets. Zoo ge tyd hebt, maak dan een bezoek by den braven Mr. Delbaere, regter te Leiden.

Hy was 10 jaren advokaat te Samarang. Indien ge één uur met hem spreekt (al meendet gy dat het discours niet belangryk was, gelyk ik voorzie) dan zal ik U eene opmerking mededeelen die het après-coup belangryk maken zal. Doch nu reeds kan ik 't zeggen: Vraag hem eens wat men op de hoofdplaatsen in Indie van de zaken weet? Hy is opregt en zal waarschynlyk erkennen dat hy uit den Havelaar voor 't eerst geleerd heeft hoe de boêl in elkaêr zat. Ik zeg dit niet om dat boek te verheffen, maar om de onwaarde te doen in 't oog vallen van de meeningen der liberaliserende Europenanen op de hoofdplaatsen.

Gy hebt geen introductie noodig. Maar wilt ge met mynen groet aan Mr. Delbaere, hem zeggen dat ik U hem aanbeveel, heel gaarne! Hy is tevens de vriend van Herman van der Hoeven op Batavia. (Ik ook!)

Ook te Batavia hebt gy geen introductie noodig. Anders wil ik V.d.H. schryven. Ik wou niet gaarne dat gy in een Logement afstaptet. Oók om de kosten, maar niet alleen daarom. Men heeft etwas Fingerweisung noodig in den beginne.

Mag ik hem over U schryven?

Hy is - schoon advokaat, en Bataviaan - een beste, knappe kerel. - Ik vraag aan 's Hage of men U myne brochure wil geven, om uw oordeel te weten. Gy weet dat ik aan zoo iets bezig ben, doch niet in welke relatie. Zwyg ook s.v.p. van 't U gezonden brokstuk.