Volledige werken. Deel 12. Brieven en dokumenten uit de jaren 1867-1868

[20 augustus 1867
Toespraak van Multatuli in het congres]

20 augustus 1867

Multatuli houdt in de tweede Algemene Zitting van het Congres een toespraak. Het onderstaande is ontleend aan een kolommenlang verslag over het gehele congres in de Gentsche Mercurius d.d. 22 augustus. Een nagenoeg identiek verslag komt voor in de Gazette van Gent. (U.B. Gent; fotokopieën M.M.)

2^e Algemeene zitting.

Wordt om 2½ uren geopend.

De voorzitter maakt aan de vergadering kenbaar, dat de heer Karel Tanne van Bremen, zich laat verontschuldigen de zitting niet te kunnen bijwonen.

De secretaris geeft vervolgens lezing van een verzoek der 3^e afdeeling, om het voorstel van den heer van Lee over het afschaffen van het zegelrecht in Holland, in de algemeene vergadering ter onderteekening aan te bieden, en vervolgens dat het vertoogschrift zelf aan den heer minister van financien van Holland zal worden toegestuurd.

Gedurende de lezing van het derde stuk verschijnt in de zaal de heer van den Peereboom, minister van binnenlandsche zaken van Belgie

[p. 369]

en de heer burgemeester van Gent. De heer voorzitter wenscht den heer minister welkom en bedankt hem onder luidruchtige toejuichingen in naam van het Congres van het belang dat hij in zijne werkzaamheden stelt, en de welwillendheid die hij steeds heeft laten blijken in het behartigen der Vlaamsche belangen.

De heer De Maere verleent het woord aan den heer Kok van Roermonde, die eene geleerde verhandeling voordraagt over Dante en Vondel. Niemand daarover het woord vragende wordt de heer Douwes Dekker verzocht zijne voordracht te houden over eene gepaste maat van vrijheid in het gebruik van ongewone woordvormen en zinwendingen. Deze heer treedt op onder luide toejuichingen en draagt zijn onderwerp in eenen keurigen vorm voor. Hij doet de mogelijkheid uitschijnen om de opwellingen der ziel met de taal in verband te stellen door haar meer vrijheid toe te kennen, hetzij in het scheppen van nieuwe woorden of in het ontleenen van gepaste uitdrukkingen aan vreemde talen. De taal is de uitdrukking der ziel, en mag voor hare uiting geene belemmering kennen. Bij het eindigen wordt de spreker alweêr met blijken van genoegen van wege de vergadering begroet.

Vervolgens draagt de heer Nolet de Brauwere van Steeland een gedicht voor, getiteld: Sociale humoristiek, dat ook de goedkeuring wegdraagt (enz.).