Volledige werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857

[14 november 1856
Missive van de Raad van Indië aan de G.-G.]

* 14 november 1856

Missive van de Raad van Indië aan de Gouverneur-Generaal, inzake de toestanden in Lebak. (Bescheiden 1908, blz. 306)

Raad van Nederlandsch-Indië No. XXXVI. Kommissoriaal van den 17 October 1856 No. 12, 134. Last, om, met terugzending, te dienen van Consideratiën en Advijs, in Rade, op de missive van den Directeur der Kultures, van 13 October jl. No. 3656/22; Over het ontslaan en berispen van eenige voorname en mindere inlandsche hoofden in de afdeeling Lebak.

Aan zijne Excellentie den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië. Consideratiën en Advijs van den Raad van Nederlandsch-Indië in de vergadering van: den 14 November 1856. Na eene aandachtigelezing van al de klagten ingebragt tegen den regent van Lebak, moet de Raad van Nederlandsch-Indië erkennen, dat hij niet geheel is vrij te spreken van ongeoorloofde handelingen.

De hem ten laste gelegde zoogenaamde knevelarijen, behooren echter tot de zulken, welke door inlandsche hoofden van rang als niet ongeoorloofd worden beschouwd.

[p. 668]

Bij aldien een nauwkeurig onderzoek naar de handelingen der regenten over geheel Java werd ingesteld, zoude het voorzeker blijken, dat er slechts weinige regenten zijn, die zich stipt aan de gegevene voorschriften houden.

De regent van Lebak is altijd bekend gesteld als een ijverig, geschikt en achtingswaardig hoofd, zeer gezien en bemind door zijne bevolking.

De resident van Bantam tracht de feiten, welke tegen dit hoofd bewijzen, in een verschoonend daglicht te stellen; terwijl hij instede van een voorstel tot bestraffing van dezen regent in te dienen, hem voor nieuwe gunstbetoon aanbeveelt.

De Raad vermeent, dat het in het belang van den lande en van de dienst onraadzaam zou zijn eenen ouden en niet van verdiensten ontblooten regent te straffen, wanneer daartoe niet meer reden bestaat.

Na de door den resident van Bantam gedane mededeelingen is het den Raad duidelijk, dat een inkomen van f550 's maands ontoereikend is voor een hoofd, op wien, volgens de hadat, den last rust om voor zoo vele personen te zorgen, als voor wie blijkens de missive van den resident van Bantam van 20 September 1856 No. 2372a. de regent van Lebak zorgen moet.

De Raad is van gevoelen, dat het tegenwoordig oogenblik niet wel gekozen is om genoemden regent eene gunst te betoonen, maar zoude hem eene tegemoetkoming kunnen verleend worden, door namelijk het hem bij besluit van 30 September 1855 No. 19 verleend voorschot van f 3000 in te houden met eene korting van f50 's maands instede van f150 's maands.

De Raad van Nederlandsch-Indië advijseert mitsdien:

I.

te beschikken overeenkomstig de §§ I, II, en III der voorstellen van den Directeur der Cultures van 13 October 1856 No. 3656/22.

II.

Aan den resident van Bantam te kennen te geven, dat de regeering, uit aanmerking van de verdiensten van de regent van Lebak Radhen adhipatie Kerta Nata Negara, voor alsnog niet wenscht aan dit inlandsch hoofd hare ontevredenheid te kennen te geven, bij eene aan hem regtstreeks gerigte beschikking, maar dat aan hem resident wordt opgedragen, op eene ernstige wijze aan dien regent voor te houden, het

[p. 669]

ongeoorloofde zijner handelingen, met uitnoodiging om zich daarvan voor den vervolge te onthouden, ter voorkoming van nadeel voor hem en zijne aanverwanten.

III.

Uit aanmerking van de moeijelijke geldelijke omstandigheden, waarin de regent van Lebak Radhen adhipattie Kerta Nata Negara verkeert, met wijziging in zoo verre van het besluit van 30 September 1855 No 19, te bepalen, dat de inhouding van het nog verschuldigd gebleven gedeelte van het daarbij verleend voorschot van f 3000 zal geschieden door maandelijksche kortingen van f 50, instede van f150, van het tractement van dezen regent.

De Raad van Nederlandsch-Indië

J.P.C. Ruloffs, Vice-President.

Van wege den Raad, de Secretaris,

H.J.C. Hoogeveen.