Volledige werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857

[p. 655]

[13 oktober 1856
Missive van de Dir. der Kultures aan de G.-G.]

13 oktober 1856

Missive van de Directeur der Kultures aan de Gouverneur-Generaal inzake de toestanden in Lebak. (Bescheiden 1908, blz. 302)

In de aanhef is de datum: 29 september, een verbetering uit: 19 september, welke dagtekening in verband met de missive van 20 september onmogelijk juist kan zijn.

No. 3656/22.	Batavia, den 13en October 1856.
Bijlagen. dieverse. Kommissoriaal van den 29en September jl. No. 11342 (marginaal renvooi)	Aan Zijne Excellentie de Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië, enz. enz. enz. Consideratiën en advies van den Directeur der Kultures.
Last, om te dienen van Consideratiën en advies op demissive van den Resident van Bantam dd. 20 September j.l. No. 2372a handelende over het ontslaan en berispen van eenige voorname en mindere inlandsche Hoofden in de afdeeling Lebak.	De Resident van Bantam geeft in overweging: a. goedtekeuren, dat door hem, wegens knevelarij en misbruik van gezag, uit hunne betrekking zijn ontslagen de dessa's hoofden van Tjilegon Ilier en Bolang, met namen Amsa en Armaija. De ondergeteekende heeft daartegen geene bedenkingen.

Ingevolge het bepaalde bij art. 2 van het besluit dd. 19 Mei 1847 No. 1, is dit verzoek om goedkeuring echter onnoodig.

b. den Demang van Paroeng koedjang, Raden Wira Koesoemo, wegens misbruik van gezag, onverschilligheid en pligtverzuim, als zoodanig te ontslaan;

Daartegen dezerzijds mede geen bezwaar.

c. goedtekeuren dat de mantrie van het distrikt Warong Goenong Agoes, Abdul Madjied, ter zake van misbruik van gezag, bedriegelijke handelingen en afpersing van de bevolking, door hem van de verdere vervulling zijner betrekking, voorloopig is ontheven en hem als zoodanig definitief te ontslaan.

De Resident zal ook te dezen aanzien behooren overgewezen te worden, tot de hem toegekende bevoegdheid bij besluit dd. 19 Mei 1847 No. 1.

[p. 656]

d. Betrekkelijk den Regent van Lebak, zoodanige beschikking te nemen als Uwer Excellentie, op grond van de in het midden gebragte beschouwingen, oorbaar zal voorkomen.

Dit inlandsche Hoofd heeft volgens zijne eigene verklaring zich schuldig gemaakt aan onderscheidene ongeoorloofde heffingen van arbeid, geld en karbouwen tegen onevenredige of geene betaling.

Wel is waar brengt de Resident te regt, als verschooning dier handelwijze bij, dat de Regent, wegens zijn karig inkomen en den grooten nasleep van aanverwanten, volgelingen en bedienden, die hij onderhouden moet, in eene gedurige geld verlegenheid verkeert, dat voorts op zijn levensgedrag niets valt aan te merken; maar de erkende feiten van misbruik van gezag, kunnen desniettemin naar het oordeel van den ondergeteekende door het Gouvernement niet stilzwijgend worden voorbijgegaan.

In elk geval zou het een allezins schadelijken invloed uitoefenen op de leefwijze der Inlandsche ambtenaren in het algemeen, bijaldien aan den Regent van Lebak, in stede van afkeuring, een gunst bewijs werd gegeven, door kwijtschelding van het hem, bij besluit d.d. 30 September 1855 No. 19 verleende voorschot. Is de Regent van Lebak inderdaad niet bij magte om zijne noodzakelijke uitgaven te kunnen bestrijden, dan zou op een afzonderlijk voorstel van den Resident in overweging kunnen genomen worden, in hoeverre termen aanwezig zijn, om den termijn van terugbetaling van het genoten voorschot te verlengen en alzoo de maandelijksche korting op zijn traktement te verminderen.

De ondergeteekende heeft de eer uwer Excellentie te adviseren.

I. Het districtshoofd van Paroeng koedjang, in de afdeeling Lebak, Residentie Bantam, Raden Wira Koesoemo als zoodanig te ontslaan;

II. den Resident van Bantam aanteschrijven, om ten spoedigste eene voordragt intedienen, ter vervanging van Wira Koesoemo;

III. wat betreft de gevraagde goedkeuring op het gegeven ontslag aan de dessa's hoofden van Tjilegon Ilier en Bolang met namen Amsa en Armaija en de voorloopige ontheffing van den mantrie Agoes Abdul Madjied, den Resident overtewijzen tot de bevoegdheid hem toegekend bij besluit dd. 19 Mei 1847 No. 1.

[p. 657]

IV. aan den Resident van Bantam alverder te kennen geven, dat de Regering, uit aanmerking der bijgebragte verschoonende omstandigheden, wordt teruggehouden om den Regent van Lebak Raden Adipattie Kerta Natta Negara, regtstreeks hare ontevredenheid te doen weten, wegens zijne ongeoorloofde aan de bevolking oplegde heffingen, met last om bij eene geschikte gelegenheid, op eene gepaste wijze, genoemden Regent, de intentie der Regering ten deze mede te deelen, zullende bijaldien dit Inlandsch hoofd inderdaad niet bij magte is, om zijne noodzakelijke uitgaven te bestrijden, een afzonderlijk voorstel deswege van hem Resident worden tegemoet gezien.

De Directeur der Kultures,

S.D. Schiff.