Volledige werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857

[28 februari 1856
Missive van Dekker aan Brest van Kempen]

* 28 februari 1856

Missive van Dekker aan Resident Brest van Kempen. (Bescheiden 1900, blz. 123; Bescheiden 1908, blz. 231). Afgedrukt volgens de laatstgenoemde publikatie, waarbij in inkt is genoteerd: Niet eigenhandig geschreven.

Van deze missive bestaat een afschrift in de hand van de klerk Rhemrev, waarvan de tekst niet noemenswaard van de onderstaande verschilt. (M.M.)

[p. 519]

Geheim.

No. 93.

Bijlage geene.

Rangkasbetoeng, den 28en februarij 1856.

Aan den Resident van Bantam.

Ik heb de eer gehad te ontvangen uwe spoed missive van 26 dezer L O. geheim, houdende hoofdzakelijk mededeeling:

dat Uwedg. gronden had om niet te treden in de voorstellen gedaan bij mijne ambstbrieven van 24 en 25 dezer No. 88 en 91; dat Uwedg. vooraf vertrouwelijke mededeeling had gewenscht;

dat Uwedg. niet goedkeurde mijne verrigtingen in die beide brieven omschreven;

En bevattende ten slotte eenige bevelen.

Ik heb thans de eer gelijk trouwens reeds in de conferentie van eergisteren mondeling geschiedde, nogmaals ten overvloede te verzekeren:

dat ik volkomen eerbiedig de wettigheid des gezags van Uwedg. waar het geldt de keuze al of niet te treden in mijne voorstellen; dat de ontvangene bevelen met stiptheid en des noods met zelfverloochening worden, en zullen worden nagekomen, als ware Uwedg. tegenwoordig bij al wat ik doe of zeg (juister bij al wat ik nalaat of niet zeg).

Ik weet dat Uwedg. op mijne loijauteit ten deze vertrouwt.

Doch ik neem de vrijheid ten plegtigste te protesteren tegen den minsten zweem van afkeuring omtrent éénige handeling, éénig woord, éénige zinsnede, door mij in deze zaak verrigt, gesproken of geschreven.

Ik heb de overtuiging mijn pligt te hebben gedaan - in doel en wijze van uitvoering geheel mijn pligt, - niets dan mijn pligt, - zonder de minste afwijking.

Lang had ik nagedacht voor ik handelde (dat is voor ik onderzocht, rapporteerde en voorstelde) en als ik in iets het minste zou gefaald hebben - in overijling faalde ik niet.

In gelijke omstandigheden zoude ik opnieuw (iets sneller echter) geheel, - letterlijk geheel hetzelfde doen en nalaten.

Al ware het zelfs dat eene hoogere magt dan die van Uwedg. iets afkeurde in wat ik deed (behoudens welligt het eigenaardige van mijnen stijl die een deel uitmaakt van mij zelf - een gebrek waarvoor ik zoo min verantwoordelijk ben als de stamelaar,

[p. 520]

voor het zijne) al ware het dat... doch neen dat kan niet zijn, maar al ware het zoo... ik heb mijn pligt gedaan.-

Wèl doet het mij - zonder bevreemding niettemin - leed, dat Uwedg. daarover anders oordeelt, - en wat mijne persoon aangaat, zoude ik terstond berusten in wat mij eene miskenning toeschijnt, - doch er is een principe in het spel, en ik heb gewetens-redenen die eischen dat uitgemaakt worde welke meening juist is, die van Uwedg. of de mijne.

Anders dienen dan ik te Lebak diende kan ik niet. Wenscht dus het Gouvernement anders te worden gediend dan moet ik als eerlijk man eerbiedig verzoeken mij te ontslaan; dan moet ik op zes en dertig jarigen leeftijd trachten op nieuw eenen loopbaan aan te vangen; - dan moet ik na zeventien jaren, - na zeventien zware moeijelijke dienstjaren - (wie twijfelt er aan, dat ze mij drukten? -) dan moet ik, na mijne beste levenskrachten te hebben ten offer gebragt aan wat ik voor pligt hield, na actief zoo als nu en passief zooals vroeger te hebben geduld en geleden en gedragen, op nieuw aan de maatschappij vragen of ze mij brood wil geven voor vrouw en kind, - brood in ruil voor mijne denkbeelden, - brood welligt in ruil voor arbeid met kruiwagen of spade als de kracht van mijn arm meer waard wordt gekeurd dan de kracht mijner ziel.

Maar ik kan en wil niet gelooven dat de meening van Uwedg. door zijne Excellentie den Gouverneur-Generaal gedeeld wordt, en daarom ben ik dus verpligt, vóór ik overga tot het bitter uiterste dat ik neerschreef in de vorige alinea, Uwedg. eerbiedig te verzoeken:

aan het Gouvernement voor te stellen:

Den Resident van Bantam aan te schrijven alsnog goed te keuren de handelingen van den Adsistent-Resident van Lebak, betrekking hebbende op den inhoud van diens missives de dato 24 en 25 dezer Nos. 88 en 91.-

dan wel:

Genoemden Assistent-Resident te roepen ter verantwoording op de door den Resident van Bantam te formuleren punten van afkeuring.

Ik heb de eer ten slotte Uwedg. de dankbare verzekering te geven, dat als iets mij kon terugbrengen van mijne lang door-

[p. 521]

dachte, en bedaard maar vurig aangekleefde principes ten dezewaarlijk het zoude geweest zijn de heusche, innemende wijze waarop Uwedg. in de conferentie van eergisteren die principes heeft bestreden.

De Assistent Resident van Lebak,

Douwes Dekker.