Volledige werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857

[22 februari 1856
Missive van de Controleur aan Dekker inzake herendienst]

22 februari 1856

Missive van de Controleur van Lebak aan Dekker. Twee grote, vergeelde vellen, aan beide zijden telkens voor de rechterhelft beschreven. (M.M.)

Bovenaan vel 1 heeft Dekker in inkt genoteerd: ontvangen 25 febr 1856.

No. 3

RB, 22 feb: 1856

Onder terug aanbieding van Uweg renvooi dd 19e dezer no. 77 confidentieel, gesteld op de vragen beantwoord door den regent, heb ik de eer mijne bedenkingen daarop medetedeelen.

1. Op vraag 3. De menschen die tot het verrigten van heerendiensten in de dessas worden opgeroepen is geheel en al aan den Djaro overgelaten, die dan ook zijne gunstelingen de ligste diensten laat verrigten. De tijd van verwisselen hangt af van den meerderen of minderen afstand van dessas, werwaarts de menschen moeten opkomen. de tijd van aflossing gaat nimmer 3 dagen te boven.-

2e. Op vraag 13. Zoo ver ik heb kunnen nagaan is door de Djangool gedurende dit jaar verdiend f 92,107.

[p. 498]

3e Op vraag 18. Volgens den staat van de Heerendiensten worden in deze afdeeling door de bevolking onderhouden:

in het district	Warong Goenong	14 paarden
in het id	Sadjiera	6 id

in het district Paroeng Koedjang zijn 6 paarden waarvoor geene menschen zijn uitgetrokken.

5 menschen zijn uitgetrokken in het district Tjilangkahan.-

4. Op vraag 21: In deze afdeeling zijn 13 wagenpaarden waarvoor 13 personen zijn afgezonderd voor het snijden van gras.

Bij elke poststation zijnde Warong Goenong en Tjipotoy zijn nog 2 loopers in dienst gesteld, die instede van tractement padie ontvangen, hetwelk door de bevolking wordt opgebragt.

Het toezigt over de posterijen is aan den Demang opgedragen.

5. Op vraag 23. Er zijn op de staat van de Heerendiensten 4 man uitgetrokken voor het overbrengen van brieven. Van dit getal bevinden zich 2 man te Warong Goenong en de 2 anderen worden gebezigd om gras te snijden voor de beide brievenpostpaarden die op de hoofdplaats gestationeerd zijn.-

6. Op vraag 24. Er zijn 18 man voor het bezetten der 3 wachthuizen op de hoofdplaats uitgetrokken. hiervan doen slechts 6 man dienst. de resterende 12 worden voor andere diensten gebezigd aangezien er nog 2 wachthuizen ontbreken.-

Wanneer er meer als 26 man voor verschillende diensten en 24 man voor de beide overvaarten ter hoofdplaats aanwezig zijn is zulks strijdig met de regeling der Heerendiensten.-

Het houden van onbezoldigde policiedienaren bij den regent en Demang is volgens de Heerendienstenstaat niet geoorloofd.-

7. Op vraag 31. Volgens het antwoord op vraag 23, zijn er wederregtelijk 12 pantjens en tien onbezoldigde policiedienaren op RBetong aanwezig.-

8. Op vraag 32. De pantjens hebben de diensten in de hoofdnegorij moeten verrigten en staan onder den patteh.-

9. Op vraag 34. Een menigte menschen zijn in de laatsten tijd ter hoofdplaats opgekomen tot het verrigten van diensten bij den regent. zulks staat in verband met de komst van den regenten Tjiandjor, of zij betaling hebben genoten is onbekend.

De Kontroleur die volgens art 52 zijner instruktie hiertegen moet waken is niet bij magte dit te doen, aangezien de regent

[p. 499]

hierin betrokken is, hij moet zich dus blootelijk bepalen tot het kennisgeven aan het hoofd van het plaatselijk bestuur.-

De Demang van Warong Goenong zou dus over deze aangelegenheid dienen gehoord te worden.

10. Op vraag 39. Het woord poendoetan heeft hier minder betrekking op het leveren van materialen, als wel levensmiddelen door de bevolking

Deze gedwongen levering voor de bevolking bij in dienst reizende ambtenaren en inlandsche hoofden, is zonder twijfel voor de bevolking zeer bezwarend en waaruit natuurlijk groote misbruiken voortvloeijen.-

Het bestuur wordt hier geheel buiten gelaten daar het beschouwd wordt als geheel van huishoudelijken aard te zijn.-

Zoover ik in het archief van de controleur heb kunnen nagaan bestaat hierop geene regeling of controle.