Volledige werken. Deel 9. Brieven en dokumenten uit de jaren 1846-1857

[p. 7]

Voorbericht

[p. 9]

Dit tweede deel van Multatuli's ‘Brieven en Dokumenten’ omvat de periode van zijn huwelijk tot aan de tijd waarin zijn ambtenaarsloopbaan een plotseling einde vond. Het werd samengesteld en afgedrukt geheel overeenkomstig de beginselen en methoden, die als inleiding tot het voorafgaande deel omstandig zijn uiteengezet. Ook wat mijn erkentelijkheid betreft voor ondervonden medewerking en subsidiëring, moge ik naar die inleiding verwijzen. Veel dank ben ik voorts verschuldigd aan Mr. P.Th. Holman, oud-assistent-resident, die de moeilijke vertaling van de Maleise stukken uit de periode-Lebak heeft willen verzorgen. De originelen berusten in het Multatuli-Museum en zijn aldaar voor belangstellende onderzoekers ter inzage.

Ofschoon veel meer dan bij het vorige deel ons autentieke stukken of tenminste fotokopieën daarvan ter beschikking stonden, moest somtijds toch een tekst worden ontleend aan een oudere publikatie. In zulke gevallen wordt de datum van de desbetreffende tekst door een sterretje gemarkeerd.

Een enkele maal bleek een bepaald dokument in onderscheidene vormen aanwezig, maar juist niet in de meest gewenste: niet dus als origineel of fotokopie daarvan, maar wel in autentiek extract, in gewaarmerkt afschrift of als gedrukte tekst. De opmerkelijke en soms moeilijk verklaarbare verschillen hebben ons ertoe verplicht, over het algemeen zulk een dokument in de tot nu toe onbekend gebleven vormen af te drukken, onder verwijzing naar de plaatsen waar een afwijkende lezing werd gepubliceerd.

G. Stuiveling