Volledige werken. Deel 8. Brieven en dokumenten uit de jaren 1820-1846

[p. 190]

[21 maart 1843
Missive van Dekker aan Weddik inzake de pepertuinen]

* 21 maart 1843

Missive van Dekker aan Resident Weddik inzake de pepertuinen. (Bescheiden 1910, blz. 49)

Oebi: een aardvrucht. - Orang beroetan: pandeling, schuldenaar.

De in dit rapport vermelde Datoe Keteh is de vader van Si Oepi Keteh, de jonge vrouw, met wie Dekker sinds deze inspectiereis of althans kort daarna samenleefde.

No. 137.

Bijlagen Geene

Natal, 21 Maart 1843.

Resident Aijer Bangie.

Ten vervolge op mijn schrijven van 16 Maart JL no. 133 - en voor zoo verre in antwoord op Uwedg. missive van den 14e Februarij JL no. 180/40 heb ik de eer Uwedg. te berigten dat ik gisteren van de pepertuinen te Panjoelaman, Talohbaleh en Panarakan waarheen ik mij den 16 Maart JL begeven had, ben geretourneerd.

Geleid door den Inhoud van Uwedg. brief van den 14 februarij, heb ik ruimschoots gelegenheid gehad om den achterlijken staat der peperaanplantingen op te merken. Ik vleije mij de onderscheidene tuinen nauwkeurig te hebben onderzocht, en heb mij niet bepaald tot het waarnemen der langs de hoofdpaden aangeplante ranken, maar mij ginds en herwaarts van den weg af begeven. Het staat natuurlijk mij niet vrij in eenig punt te verschillen met het in Uwedg. voormelde missive van 14 februarij geuit gevoelen omtrent de toestand der onderscheidene afdeelingen, maar daar men mij op Taloh Baleh gezegd heeft dat Uwedg de door de tuinen loopende hoofdpaden niet had verlaten waag ik het bescheidenlijk Uwedg medetedeelen dat Uwedgestr. oordeel over de aanplantingen in het algemeen, nog verreweg gunstiger is dan het mijne, desgevorderd, wezen zoude.

Slechts de aanplant van Datoe Kètèh maakt eene loffelijke uitzondering. De tuinen van Radja Mangoeijang op Panjoelaman staan wel is waar aan den kant van het pad vrij goed, doch op eenigen afstand regts en links daarvan, is het ook in die tuin niet beter dan elders gesteld, en ik zoude de daar aangeplante ranken niet op 3000 durven schatten. Ik heb natuurlijk van hetgeen ik zag en opmerkte nota gehouden, in het begrip Uweg daarvan mededeeling te doen, niet zoozeer ter kennisgave daar Uwedg

[p. 191]

recent bezoek aldaar mijne opmerkingen wel overbodig zullen gemaakt hebben, als wel om Uwedg te overtuigen dat ik de pepertuinen zoo nauwkeurig heb geinspekteerd als van een in die zaken onbedreven ambtenaar billijkerwijze verwacht kan worden, doch ter oorzake van hetgeen hieronder volgen zal, bepaal ik mij tot de volmondige verklaring dat ook mij de stand van zaken over het algemeen allerellendigst is voorgekomen.

De reden waarom ik de vrijheid neem niet in bijzonderheden te treden ligt hierin: De arbeiders hebben gebrek aan behoorlijk voedsel! Ik weet niet in hoeverre deze omstandigheid in dienst een reden tot verschooning kan daarstellen van achterlijkheid in het vervullen der op ondergeschikten rustende verpligtingen, doch dat is zeker dat het mij in gemoede moeijelijk zoude vallen menschen tot werken aan te zetten voor ik mij verzekerd konde houden dat het allernoodigste tot levensonderhoud in genoegzame mate voorhanden was. Rijst is op het oogenblik voor de arbeiders in de pepertuinen niet te verkrijgen, men voedt zich sober met Inlandsche oebi en Pissang, die overigens nog niet eens in genoegzame hoeveelheid aanhanden is.

Ik heb Datoe Poetie berispt dat hij deze omstandigheid niet aan Uwedg had blootgelegd; Dan misschien ware nu reeds een groote hinderpaal tot het wél bewerken der pepertuinen uit den weg geruimd. Ik hoop echter dat dit schrijven dezelfde gunstige gevolgen zal teweeg brengen.

Het is moeijelijk wanneer men niet van den oorsprong af een zaak heeft behandeld, om juist omtrent dezelve te oordeelen, doch ik waag het mijne gedachten over den loop der onderhavige aangelegenheid bescheidenlijk openteleggen.

De Voorschotten werden van Gouvernementswege uitbetaald en de respectieve hoofden wenden die gelden geheel(?) aan tot het ontginnen van de uitgezochte gronden. Zoolang die gelden strekten werden ook de arbeiders behoorlijk daaruit onderhouden doch nadat de voorgeschoten som was uitgeput heeft men de tuinen, onder de anak semang verdeeld, onder te kennengave dat nu ook de daarop rustende gedeelten der schuld ter hunner verantwoording liep. Elk inlander werd nu van zelve orang beroetang van de respectieve hoofden en had in teruggave voor zijne verlorene vrijheid niets dan een met peperranken schaars

[p. 192]

beplant stukje grond dat misschien over vijf of zes jaar vruchten zou afwerpen, en dat nog slechts dan wanneer voor de jonge ranken eene aanhoudende, nauwkeurige zorg zoude worden gedragen. Wanneer de buitendien niet zeer opgewekte énergie van den Inlander nog door iets kan worden teneêrgeslagen, dan voorzeker is het op die wijze.

Men zeide mij in antwoord op mijne vraag waarom de arbeiders geen sawa's aanlegden, ‘men heeft te veel met de pepertuinen te doen om daaraan te denken.’ Dit nu geloof ik niet. Ik geloof dat er ook bij eene volmaakt goede bezorging der tuinen, wel 2 dagen in de week tot eigen arbeid zouden overschieten, hoeveel te meer nu, daar de aanplantingen verwaarloosd worden. Ik geloof dat men weinig of niet werkt, evenmin in de pepertuinen als in de sawa, maar ik geloof tevens zooals ik boven zeide dat geknakte énergie van die werkeloosheid oorzaak is.

Indien mijne beschouwing juist is (en in een tegenovergesteld geval verzoek ik beleefdelijk door Uwedg te worden teregt gewezen) dan moet vóór alles die énergie voor zoo verre dit bij den Inlander mogelijk is weder worden opgewekt; Men moet voor den arbeider eene meer lagchende toekomst, een vrolijker vooruitzigt daarstellen, en in dit geval een aanvang maken met hem te voeden.

Eenige uit dit principe voortvloeijende voorstellen zal ik opschorten tot ik van Uwedg antwoord op deze missive zal bekomen hebben en mij heden alleen tot het laatst aangehaalde, nopens de voeding namelijk bepalen.

Ik verzoek Uwedg mij te autoriseren om van Battahan, waar naar ik verneem padi voorradig is, eene hoeveelheid van dat artikel te doen aanvoeren, om voorloopig te doen voorzien in de behoefte aan voeding der arbeiders in de pepertuinen te Panarakan, Taloh Baleh en Panjoelaman, zullende ik Uwedg nadien adiëren met een voorstel nopens de wijze waarop de aldus gemaakte onkosten den lande zouden kunnen worden gerestitueerd.

Een ander gedeelte van Uwedg missive 14 februarij JL no. 180/40 nopens het bijhouden eener contrôle op de werklieden wordt beantwoord bij mijn schrijven van heden No. 138.

D.