Laat het verleden leven. Een boek over de eigen geschiedenis van de bewoners van Kwamalasamutu

[p. 23]

Les 6: Hoe is het verder gegaan met onze volken?

Contact met de bosnegers

Lang voordat de blanken kennis maakten met onze volken hadden de bosnegers al handelsrelaties met ze. In 1760 trokken de ‘Ndyuka’, de weggelopen slaven, al naar het zuiden. Ze ontmoetten elkaar en het waren vooral de indiaanse vrouwen die de contacten legden. De mannen waren een beetje bang. Ze vonden dat de bosnegers er angstaanjagend uitzagen. Maar het verliep vlot. De Ndyuka wilden graag de jachthonden van de indianen kopen en de indianen wilden metalen voorwerpen, zoals pijlen en bijlen. Later ging het steeds slechter. De Ndyuka gingen de indianen onderdrukken. De indianen waren ook bang, want van de bosnegers kregen ze de ‘hoestziekte’ die ze niet goed met hun eigen natuurgeneesmiddelen van hun pijai konden bestrijden. Maar ze wilden al die ruilmiddelen ook niet missen.

Dorp Samuwaka

Het eerste en grootste dorp van de indianen was Samuwaka, waar verschillende volken woonden. Daar komen veel van jullie voorouders vandaan. Het lag net over de grens met Brazilië op de Sipaliwini-savanne. Uiteindelijk raakten de voedselbronnen uitgeput; de grond was niet meer vruchtbaar, de rivier had minder vis, het bos minder wild. Toen zijn de mensen weggegaan. Die verschillende volken die samenleefden in een dorp, maar daarna toch weer in oorlog met elkaar raakten.

Blanken

Vanaf de tweede helft van de 19de eeuw kwamen er soms blanken, ontdekkingsreizigers in het gebied. In de 20ste eeuw wordt dat steeds meer. De indianen vonden dat niet leuk. Ze waren ook bang voor de ziekten van deze mensen, waarvoor ze zelf geen natuurgeneesmiddelen hadden. Dat is dan ook fataal geworden voor de indianen. Velen, velen gingen dood aan tuberculose (hoest-ziekte), malaria, griep en infectieziekten. Verschillende volken dreigden zelfs uit te sterven.

Het volk de Akuryuo is uiteindelijk het bos ingetrokken. Pas na 1960 zijn ze teruggevonden.

[p. 24]

Vliegvelden, medische zorg en christendom

Drie belangrijke oorzaken zijn er voor de grote verbeteringen in de leefsituatie van de volken die begonnen vanaf ongeveer 1950:

1.	In 1959 begint de ‘Operatie Sprinkhaan’, de aanleg van airstrips in het binnenland, de eerste was de airstrip van Sipaliwini en de tweede die van Paloemeu.
2.	Ook vanaf 1959 gaf de Surinaamse overheid de Amerikaanse christelijke zending toestemming om onder de indianen in Zuid-Suriname te werken. In 1960 maakten zij onder leiding van Claude Leavitt contact met de Trio in het Sipaliwini stroomgebied en een jaar later in het dorp Panapipa. In 1962 werden de bekeringsactiviteiten voortgezet in Alalaparu.
3.	De christenen stichtten dorpen waar de mensen ook geneeskundige behandeling konden krijgen voor de ‘vreemde’ ziektes. Hierdoor ging het bevolkingsaantal dat zo verminderd was weer omhoog. Het heeft het proces van uitsterven een halt toegeroepen. De zendelingen leerden ook de Triotaal, waardoor ze beter met de mensen konden communiceren en langzaaam maar zeker werd het Trio de algemene taal in de verschillende woongebieden. Alalaparu had een polikliniek en een vliegveld.

[p. 25]

Kwamalasamutu

In 1978 werd, ook onder begeleiding van de zending, het dorp Kwamalasamutu gesticht. Dit omdat de grond in Alalaparu uitgeput raakte en er in de kreek niet genoeg vis was. We weten door de grotten met tekeningen van Werehpai dat deze streek eeuwen geleden ook al bewoond was.

Granman Asongo vertelt er het volgende over:

‘Ëujare heeft Alalaparu gesticht. In 1960 kwam Claude Leavitt. Hij heeft het dorp tot een echt dorp gemaakt en er werd een vliegveld aangelegd.[...] In hetzelfde jaar vertrok Claude Leavitt weer.

In 1961 kwam hij terug en toen leerde hij ons de bijbel.

Claude Leavitt

[p. 26]

In 1962 zijn wij bekeerd. Toen werd ik kapitein en Pësaihpë granman in 1970. We hebben Alalaparu verlaten en zijn verhuisd naar Kwamalasamutu in 1978. In 1996 is granman Pësaihpë overleden en ik werd granman op 15 januari 1997. Bij mijn beëdiging kreeg ik van de minister een wandelstok cadeau.’

Hierna volgt deel 2 van ons eigen geschiedenisboek:

Ware verhalen van mensen uit Kwamalasamutu over hun dorp.

Bovenstaande informatie over de geschiedenis is belangrijk om die verhalen echt goed te begrijpen.