Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Wagenaar, Lutzen H.]

WAGENAAR (Lutzen H.), geb. te Heerenveen 15 Maart 1855, overl. te Middelburg 19 Oct. 1910, smidszoon, op 7-jarigen leeftijd mank geworden, ontving catechetisch onderwijs der Chr. Geref. predikanten Vos en Noordtzij, verder bij de evangelisten van de Vrienden der Waarheid de Ruiter en Kamans, bezocht de H.B.S. te Heerenveen en het gymnasium te Zetten, werd gedoopt in de Herv. kerk te Andelst door Ds. F.P.L.C. van Lingen, liet zich 17 Apr. 1875 inschrijven als student aan de hoogeschool te Utrecht, waar hij een tijdlang onder den invloed geraakte van Opzoomers logica en Doedes' kritische exegese. Maar Beets en van Oosterzee wekten het geloof uit zijn kinderjaren weer bij hem op, en Dr. Kuypers Heraut-artikelen grepen hem diep aan. In 1879 bracht een pinksterbezoek in de pastorie van een zijner academievrienden, Hein Hoekstra te Idsegahuizen, hem geheel terug tot de Gereformeerde belijdenis. Tot theol. Dr. bevorderd op een proefschrift Het Reveil en de Afscheiding (Heerenveen 1880), werd hij Oct. 1881 proponent en achtereenvolgens predikant te Wons (1882-84), Heeg (1884-89), Leeuwarden (1889-92), Arnhem (1892-98) en Middelburg (1898) tot zijn dood. Te Heeg brak hij vooral onder invloed van Dr. Mr. W. van den Bergh met de synodale organisatie en werd met Ds. Ploos van Amstel te Reit-

[p. 1151]

sam en Sikkel te Hijlaard een der leiders van de Doleerenden en van de nieuwe kerkformatie. Met Ds. Lion Cachet en W. Hovy riep hij het zendingscongres samen te Amsterdam in April 1889. In Friesland was zijn sociale actie niet zonder beteekenis. Niet van litteraire talenten ontbloot, stelde hij zijn pen in dienst van de friesche letteren. Zijn polemiek met Pieter Jelles Troelstra in zake het Chr. onderwijs Hark ris Piter was een gebeurtenis. Zijn Tsjerk Ages is het eenige friesche historische drama. Ds. S. Huismans verzorgde zijn verspreid friesch werk in den bundel Moai sein, Lutzen! (Snits, 1907). Het journalistieke werk vindt men in de Kerkboden van Friesland, Gelderland en Zeeland. Als kerkhistoricus verscheen van hem: Een wandel met God. Levensbeschrijving van J.J.A. Ploos van Amstel (1895); De Hervormer van Gelderland. Levensbeschrijving van Johannes Fontanus (Kampen, 1898); Het leven van Graaf Willem Lodewijk, een vader des vaderlands (Amst. 1904); Van strijd en overwinning, De groote synode van 1618 op 19 en wat aan haar voorafging (Doesburg 1907-1909). Den 15. Sept. 1906 sprak hij in tegenwoordigheid van H.M. de Koningin de rede uit bij de onthulling van het stadhouderlijk standbeeld op het Hofplein te Leeuwarden, welke verscheen onder den titel: Een vader des vaderlands, Us Heit (Leeuw. 1906). Nog publiceerde hij: De maatschappelijke ellenden, hare oorzaken en geneesmiddelen, 2e dr. van De Profundis (Balk, 1888); Het ambt aller geloovigen (Leeuw. 1890); een referaat in de Acta van het zendingscongres (Amst., 1890); Gebedsvolharding (Leeuw. 1891); Hij blijft getrouw. Een aandenken aan Zondag 4 Sept. 1892 voor de gemeente van Arnhem behelzende de bevestigingsrede van Ds. J.J.A. Ploos van Amstel en de intréepreek van Ds. L.H. Wagenaar; Intreepredikatie te Middelburg (1898); Gods lankmoedigheid over Nederland, Tijdpreek bij het optreden van het ministerie Kuyper (Middelb. 1901); Genade en eere gegeven. Gedachtenisrede zijner 25-jarige ambtsbediening (Goes 1907).

Zie: Christel. Encyclopaedie (V, 684; P.J. Troelstra, Gedenkschriften (Amst. 1927), I, 247; mijn Frysk Reveil (Boalsert); mijn Bodders yn e Fryske Striid (Boalsert 1926); mijn Paden fen Fryslân (Boalsert 1933); mijn Stads- en Dorpskroniek van Friesland II reg.; Handboek ten dienste van de Geref. Kerken in Nederland (Goes 1911).

Wumkes