Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Valckenier, Johannes]

VALCKENIER (Johannes), geb. te Keulen 2 Nov. 1617, overl. te Leiden 8 Dec. 1670. Zijn ouders waren Pieter Valckenieren Anna Hambach. Hij studeerde te Leiden sedert 13 Aug. 1636 in de godgeleerdheid en vertrok naar Genève, waar hij predikant werd en geroemd is vooral om zijn bekwaamheid in verschillende talen. Op zijn grafsteen in de Sint-Pieterskerk te Leiden, waarmede zijn weduwe, Hester Hochepied (hij was gehuwd 31 Maart 1650), en kinderen zijn graf dekten, wordt verhaald dat zijn liefde voor den gereformeerden godsdienst hem den haat der pausgezinden op den hals haalde, zoodat hij

[p. 1072]

in Nederland een wijkplaats vond. Het is volgens Boeles echter niet duidelijk of dit bericht doelt op moeilijkheden te Keulen of te Genève. Hij was in elk geval te Amsterdam, toen hij in 1645 tot lector, later in 1648 tot hoogleeraar aan de hoogeschool te Harderwijk werd benoemd. De ‘disputationes’, hier door hem opgesteld, onder hem verdedigd en door hem uitgegeven onder den titel: Anabaptismus confutatus sive controversiarum de religione adversus Anabaptistas succinctum et methodicum syntagma (Hardervici 1652) worden door Sepp niet geroemd, die ten slotte uitroept: ‘Aldus bestreed een geleerde theologant de eenvoudige en schriftuurlijke gevoelens der ongestudeerde voorgangers van de doopsgezinden’. Niettemin was de uitgave velen welkom en strekte zij hem tot aanbeveling: hij werd in 1654 te Franeker benoemd tot opvolger van Johannes Cloppenburg (zie dl. I, kol. 613 v.). Hier gaf hij uit: Roma Paganizans seu Idololatriae Pontificiae hist. th. examen en het daaraan toegevoegde: Specimen Papismi sive demonstratio apostasiae novitatis et consensus Papismi cum priscis haeresibus (Fran. 1656). Te Leiden deed hij zijn intrede 11 Juli 1668 met een: Oratio de sacrarum literarum necessitate et authoritate, certitudine.... Meermalen wordt hij beschuldigd van plagiaat.

Op 13 Mei 1669 onderteekende hij nog met Abraham Heydanus (zie dl. VII, kol. 587 v.) en Johannes Coccejus (zie dl. I, kol. 616-618) op verzoek van Abraham Trommius (zie dl. VI, kol. 1285 v.) een ‘advys’ voor diens concordantie op den Bijbel. Dit ‘advys’ vindt men ook in de uitgave van de Concordantie, te Leeuwarden verschenen in 1750-51.

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland III ('s Hert. 1856), 473-475; Kobus en de Rivecourt, Biogr. handwoordenboek (Zutph. 1870), 123 v.; W.B.S. Boeles, Frieslands hoogeschool II (Leeuw. 1879), 215-217; C. Sepp, Het godgeleerd onderwijs in Nederl..... II (Leid. 1874), 38, 91 v., 239-241, 281-284, 458; A. Eekhof, De theologische faculteit te Leiden in de 17de eeuw (Utr. 1921), 55 v., Bijl., blz. 443-445, 448-452, 464 v.; Catalogus der bibliotheek der Ver. dpsgz. gem. te Amsterdam (Amst. 1919), 203; M. Siegenbeek, Gesch. der leidsche hoogeschool.... I (Leid. 1829), 184, 189; II (Leid.

[p. 1073]

1832), Toev. en Bijl., blz. 139 v.; W.P.C. Knuttel, Acta der part. synoden van Zuid- Holland IV ('s Gravenh. 1912), 483; E.A. van Beresteyn, Repertorium van gedrukte genealogieên.... (Haarl. 1933), 199.

Knipscheer