Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Sweerts, Cornelis of Kornelis]

SWEERTS (Cornelis of Kornelis), schreef zich later Zweerts, welke schrijfwijze door zijn nakomelingen is behouden, geb. te Amsterdam 20 Febr. 1669, overl. te Maarssen 23 Maart, begr. te Amsterdam in de Nieuwe Kerk 29 Maart 1742, dichter, tooneelschrijver en uitgever. Hij was. een zoon van Hieronymus Sweerts (zie dl. III, kol. 1223) en werd op 10 Jan. 1695 lid van het amsterdamsche boekverkoopersgilde. Zijn boekverkoopersadres luidde ‘op de Cingel bij de Appelmarkt’; in 1699 woonde hij korten tijd op 't Water.

Hij schreef: Jacoba van Beijeren, erfgravin van Holland, treurspel (voor den autheur, z.pl. 1691, herdr. Amst. 1750); Mengelzangen en zinnebeelden (Amst. 1694, herdr. 1696, 1697, 2e dl. 1695); Plaizierige kijvagiën der sprakelooze schepselen, verteld bij 't Jufferdom voor galante discoursen (ald. 1695); Verscheide nieuwe zangen door H. Anders, S. de Koning en andere voorname meesters op muzijk gesteld (ald. 1697); Apollo en Dafne op muzijk gest. door H. Anders (ald. 1697); hetzelfde, Muziekspel (ald. 1698); Inleiding tot de zang- en speelkunst (ald. z.j. en 1698); Tafereel der deugden en ondeugden (Amst. 1703, hierachter Eenige zededichten); Leerzame fabelen gedicht en verklaard (ald. 1704); Boertige en ernstige minnezangen (3e dr. ald. 1705, 5e dr. z.j.); Stichtelijke gezangen en zedeliederen (ald. 1710, 2e dr. 1725); Zede- en zinnebeelden over Koning Davids Harpzangen (ald. 1707, 2e dr. z.j.); Zinrijke dicht-

[p. 1004]

kunst getrokken uit Homerus, Heziodus, Anakreon, Virgilius, Ovidius e.a. (ald. 1712); Den verliefden grijn bedrogen, blijspel onder de spreuk ‘Ventilante doctrina’ (Amst. bij H. Bosch z.j. en ald. 1722), eerst verschenen als De verliefde rijkaart. Muzijkstuk (Amst. bij P. van den Berge z.j.); Dichtkundige zinnebeelden in CL prentverbeeldingen vertoont (ald. 1736).

Vele van bovenstaande werken zijn door Sweerts zelf uitgegeven (nà 1705 wordt op het titelblad zijn naam met een Z gespeld). In 1697 verzorgde hij de uitgave van Alle de gedichten van zijn vader Hieronymus. Bijdragen van zijn hand komen ook voor in de door hem verzamelde bundels. Vermoedelijk is hij de vertaler van La Fontaine's Vertellingen en nieuwigheden (Amst. 1708). Als ontspanning beoefende hij de schilderkunst en de muziek.

Hij trouwde te Amsterdam 23 April 1699 met Helena (van) Weerden (1669-1700) daarna te Maarssen op 8 Juni 1701 met Johanna Elisabeth de la Fontaine (1678-1762). Uit het eerste huwelijk werd één jonggestorven dochter, uit het tweede werden drie kinderen geboren, w.o. Philip Zweerts (zie art. in dit deel).

Het portret van Cornelis Sweerts werd in 1701 geschilderd door A. Foolio, een italiaansch schilder, die korten tijd in Amsterdam vertoefde (vgl. Navorscher 1881, 456-58). Naar dit portret bestaat een gravure door J. Houbraken met onderschrift van Ph. Zweerts (1725). Een portret door J.M. Quinkhard kwam voor in van Halen's Panpoëticon batavum, thans in het Rijksmuseum te Amsterdam.

Zie: J.G. Frederiks en F.J. van den Branden, Biographisch woordenboek der Noord en Zuidnederlandsche letterkunde, 2e dr. 774; E.W. Moes, Iconographia batava II (1905), no. 7743; Fr. Muller, Beschrijvende catalogus van 7000 portretten (1853), no. 6331, 6332, 6333; Catalogus der Bibl. van de Mij. der Ned. letterkunde te Leiden I, 193, 260, 279, 314, 353, 354, 666; D.F. Scheurleer, Ned. liedboeken (1912), reg. i.v.; J.A. Worp, Gesch. van het drama en van het tooneel in Ned. I (1904) 338, II (1908) 8, 10; W.C.E. Peletier, Jacoba van Beieren in het Ned. treurspel (1912), 39-51; J. te Winkel, De ontwikkelingsgang der Ned. letterkunde, 2e dr. IV (1924) 526-28; Genealogie-Zweerts in Ned. Patriciaat XIV (1924), 396, 397, met portret; Kleerkooper-van Stockum, De boekhandel te Amsterdam (1914-16), 812-813.

Wijnman