Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Sanguessa, Frans Lodewijk de]

SANGUESSA (Frans Lodewijk de), geb. te Mechelen 1662, overl. te Roermond 11 Aug. 1741. Hij was van spaansche afkomst, maar zijn grootvader was reeds in Mechelen geboren en opgevoed. Hij trad 3 Aug. 1682 in het klooster der Minderbroeders-Recollecten te Leuven en werd 20 Oct. 1687 priester gewijd. In 1692 werd hij lector der philosophie in het klooster zijner orde te Venlo, later te Thienen en te Roermond; in deze laatste stad was hij daarenboven lector der schriftuur en driemaal gardiaan. In 1705 werd Sanguessa gardiaan te Brussel en in 1714 secretaris van den provinciaal Otto van Dalem; als visitator bezocht hij de saksische provincie van het H. Kruis. Om de vele blijken van beleid, om zijn groote ondervinding en diepe godsvrucht kozen zijn medebroeders hem 29 Aug. 1717 tot provinciaal der nederlandsche provincie. De bisschop van Roermond, d'Ongnies, had den wijzen en geleerden man leeren kennen en hoogschatten; begaf de bisschop zich op reis dan droeg hij aan Sanguessa meermalen het ambt van vicaris-generaal op. Toen de kerkvoogd den ouderdom begon te voelen, besloot hij in 1717 Sanguessa te vragen als coadjutor met recht van opvolging. Het zou nog 1721 worden, alvorens de wensch van den bisschop vervuld werd. Bij den Keizer, bij den gouverneur der belgische Nederlanden, Eugenius van Savoye, en bij verschillende hoogwaardigheidsbekleeders deed de prelaat pogingen. De nuntius te Brussel moest hem zelfs waarschuwen, dat men te Brussel er niets van wilde weten een recollect tot bisschop te verheffen. Ook zijn broeders in het episcopaat, o.a. den aartsbisschop van Mechelen verzocht hij, zijn verlangen te steunen. Eindelijk verkreeg hij van den Keizer de benoeming. Dat dit echter tegen den wil der regeering te Brussel geschied was, werd hij door een menigte kleinzielige maatregelen, die tegen hem en zijn coadjutor genomen werden, maar al te zeer gewaar. Paus Innocentius benoemde door een bul van 29 Mei 1721 Sanguessa tot bisschop van Utica i.p.i. en coadjutor van den bisschop van Roermond met recht van opvolging. Zijn wijding had 10 Aug. 1721 te Roermond plaats te gelijk met de wijding van den nuntius Santini, die aartsbisschop van Trebisonde i.p.i. werd. Reeds een jaar na zijn wijding stond hij door den dood van d'Ongnies (9 April 1722) aan

[p. 872]

het hoofd van het diocees Roermond, waarover hij één en twintig jaar het bestuur zou voeren. Om zijn geloovigen te beschermen tegen joodsche woekeraars gaf hij 13 Mei 1722 aan Andreas Jacquet verlof tot het oprichten eener bank van leening. Evenals zijn voorgangers ging hij persoonlijk zijn diocees rond, om de geloovigen in het goede te bevestigen en misbruiken uit te roeien. In 1723 was hij een maand afwezig, om bij afwezigheid van den aartsbisschop te Mechelen de priesterwijding en lagere wijdingen te verrichten, ook het volgend jaar moest hij geruimen tijd te Brussel verblijven, om met de regeering over de belangen van zijn bisdom te onderhandelen. In 1727 gaf men zich veel moeite Sanguessa benoemd te krijgen tot apostolisch vicaris van 's Hertogenbosch, zelf schijnt hij dezen post ook begeerd te hebben, hij heeft ten minste en te Rome en bij zijn vrienden in Holland vele pogingen daartoe aangewend. De staatsche regeering weigerde echter hem te aanvaarden, vooral ook omdat hij kloostergeestelijke was. Toen de zaak te lang bleef duren, stuurde de nuntius te Brussel hem van wege den Paus een ultimatum; tot eind November mocht hij nog onderhandelen; slaagde hij in dien tijd niet, dan zou een ander benoemd worden. Zijn secretaris Leonard Mooren, dien hij naar 's Gravenhage zond, moest hem echter berichten, dat er geen kans van goedkeuring door de Staten overbleef. Het gevolg zijner niet benoeming was, dat het belgisch gedeelte van het bisdom 's Hertogenbosch onder een afzonderlijk bestuur kwam en dat voor het staatsch gedeelte in 1781 Gijsbert van Asdonck werd benoemd. De bisschop had in dit jaar groote onaangenaamheid met den oratoriaan Boubereel, die weigerde de bul Unigenitus te erkennen; de prelaat was genoodzaakt hem te suspendeeren. Onder deze bedrijven was Sanguessa nog naar Keulen en Brussel geweest, waar hij assisteerde bij de bisschopswijding van Alexis, prins van Nassau-Siegen. In 1730 deed hij weer een reis naar Brussel; de deken van het kapittel Simon werd met het bestuur van het bisdom belast. Zwaar ongesteld keerde de prelaat terug. In 1731 moest hij weer dezelfde reis aanvaarden. In 1739 overleed te Boxmeer Maria Catharina, gravin van Truchsess, weduwe van Frans Willem, graaf van Bergh. Bij testament van 21 Febr. 1737 had zij den bisschop benoemd tot voogd over haar onmondige kinderen en tot beheerder harer goederen, hij mocht echter twee bekwame mannen met dit beheer belasten. Als zijn gevolmachtigden stelde hij aan den drost van Boxmeer Willem de Raet en Frans Antoon Eppele. In het najaar van 1740 kreeg hij een zware bronchitis, daarenboven had hij aan een zijner beenen een kankerachtige wond. Het was duidelijk, dat zijn einde naderde; 8 Dec. liet hij zich de laatste Sacramenten toedienen door zijn secretaris. Zijn krachten verminderden zoo zeer, dat hij aan uitputting stierf den 11den Aug. 1741.

Zijn portret door een onbekend schilder was vroeger in het St. Nicolaaskoor van de kathedraal te Roermond, thans in het Groot-seminarie aldaar; ook bestaat er een gegraveerd portret door een onbekend kunstenaar.

Zie: Habets, Gesch. v.h. bisd. Roermond II.

Kleyntjens