Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Ruysch, Rachel]

RUYSCH (Rachel), schilderes, geboren in 1664 te Amsterdam en daar overleden op 12 Aug. 1750. Zij was een dochter van prof. Frederik R. (dl. III, kol. 1108) en Maria Post, dochter van den architect Pieter P. (dl. I, kol. 1421). Fred. Ruysch heeft ook bloemstukken geschilderd. Zijn dochter komt in de leer bij Willem van Aelst. In 1693 is zij gehuwd met den portretschilder Jurriaan Pool, met wien zij in 1701 lid van het haagsche gilde wordt. Uit haar huwelijk werden 10 kinderen geboren, wat mede een der redenen zal zijn, dat zij betrekkelijk weinig werken heeft gemaakt. Hofstede de Groot vermeldt er slechts 93. Het vroegste werk is uit het jaar 1682, het laatst gedateerde

[p. 857]

draagt het jaartal 1747. Zij heeft zich uitsluitend op stillevens toegelegd, vooral bloemen en vruchten, zeer zorgvuldig en natuurgetrouw. Herhaaldelijk heeft zij er insecten bij geschilderd. Jarenlang gold zij voor de grootste bloemenschilderes. Van 1708-16 werd zij door den keurvorst Johann Wilhelm van de Palts tot hofschilderes aan het hof te Dusseldorp benoemd. Hij kreeg alle in dien tijd ontstane schilderstukken, waarvan hij er enkele aan den groothertog van Toscane heeft geschonken. Herhaaldelijk is Rachel Ruysch in deze jaren te Dusseldorp geweest, doch na den dood van den keurvorst in 1716 keert zij definitief naar Amsterdam terug. Haar werk werd zeer goed betaald en bracht gewoonlijk tusschen ƒ 750 en ƒ 1250 op. Behalve bloemstukken heeft zij vooral onder invloed van Marseus van Schrieck, planten op boschgrond geschilderd met reptielen.

Jurriaan Pool is 6 October 1745 overleden. Rachel Ruysch heeft haar levensgeschiedenis verteld aan Jan van Gool, die alles zorgvuldig opteekende in De Nieuwe Schouburgh der Nederlandsche kunstschilders (1750).

Haar portret werd meermalen geschilderd door J. Pool, waarvan een in Mus. Boymans te Rotterdam, een door haarzelf geschilderd miniatuuris te Amsterdam 24 Jan. 1881 op een verkooping geweest. Een prent door J. Houbraken naar A. Schouman.

Zie: A. von Wurzbach, Nieder. Künstlerlexikon II (1910), 526; U. Thieme u. F. Becker, Allgem. Lexikon der bildenden Künstler XXIX (1935), 243; C. Hofstede de Groot, Beschr. und krit. Verzeichnis der Werken der hervorragendsten Holl. Maler des XVII. Jhds. X (1928), 307.

van Guldener