Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Ovens, Jürgen of Juriaan]

OVENS (Jürgen of Juriaan), schilder, geboren 1623 te Tönningen en overleden te Friedrichstadt 7 December 1678. Hij stamt uit een oost-friesche boerenfamilie. Zijn vader Ove Broders was een zeer gezien koopman. Jürgen was de oudste zoon uit diens 2e huwelijk. Ondanks de vele oorkonden, die er over hem en zijn familie bestaan, is er over zijn jeugd niets bekend. Evenmin weten wij wie zijn leermeester was. Uit den stijl van zijn brieven en zijn algeheele belangstelling valt op te maken, dat hij een meer dan gewone opvoeding moet gehad hebben. Volgens Houbraken is hij, als vele duitsche schilders van zijn tijd, naar Amsterdam gegaan, waar zijn vader handelsconnecties had. Hier zou hij een leerling van Rembrandt geweest zijn. Het vroegst gedateerde werk uit 1642 toont echter geheel geen invloed van Rembrandt, doch van A. van Dyck. Zijn opdrachtgevers behooren tot de voorname amsterdamsche kringen. In 1650 komt hij voor het eerst in aanraking met het hof te Gottorf, dat hem gedurende vele jaren opdrachten geeft en hem daarvoor rijkelijk beloont. In 1651 wordt Ovens vermeldt als schilder van Amsterdam. In 1651 en 1652 was hij te Gottorf. 21 September 1652 is hij te Tônningen in het huwelijk getreden met Maria Jens Martens. Hoewel hij door de hertogen zeer geprotegeerd werd, is hij nooit tot hofschilder benoemd. Hij bleef onafhankelijk. Herhaaldelijk is hij ook als kunsthandelaar opgetreden. In den herfst van 1654 gaat hij naar Zweden, waar de prinses van Gottorf trouwt met koning Karel X Gustaaf. Ovens heeft de voornaamste feestelijkheden meegemaakt. Later heeft hij er enkele van in beeld gebracht. Als in 1656 de Zweden een inval doen in Holstein, wijkt Ovens met zijn gezin uit naar Amsterdam, waar hij 27 November 1657 het burgerrecht verkrijgt. Hij woonde hier aan de Lauriergracht, waar o.a. Govert Flinck een huis had, dien hij zeer goed gekend heeft. In 1660 maakte hij diens schetsen at van de samenzwering der Batavieren tegen Claudius Civilis, die bestemd waren voor het amsterdamsche stadhuis. Spoedig was Ovens beroemd. Hij was rijk en ging met bekende amsterdamsche personen om. Hij werd een modeschilder, die o.a. portretten heett gemaakt van Dr. Nic. Tulp, de vrouw van Jan Six en van Karel II van Engeland.

[p. 699]

Hij heeft in den Haag, in Leiden en in Antwerpen gewerkt, waar hij sterke vlaamsche invloeden onderging (Rubens, Jordaens), die vooral na 1657 merkbaar zijn. Philipp von Zesen, die tegelijk met Ovens in Amsterdam verbleef, heeft in zijn Beschreibung der Stadt Amsterdam een goed beeld gegeven van de rol, die Ovens in het leven daar speelde. Dat hij in 1663 naar Duitschland is teruggekeerd, weten wij uit een brief van Pieter de Graeff aan zijn zwager Johan de Witt. In Friedrichstadt, waar hij zich vestigt, schildert hij portretten en historische en mythologische voorstellingen. Hij is een der aanzienlijkste en rijkste burgers van de stad, die meermalen vorsten in zijn woning heeft ontvangen. In 1674 en 1675 is hij eenigen tijd in Holland geweest, waarmee hij voortdurend betrekkingen onderhield. Na een ernstige ziekte is hij, 55 jaar oud, overleden. Hoewel in Duitschland geboren en gestorven, behoort hij geheel tot de hollandsche schilderschool. Zoowel door italiaansche als door hollandsche meesters heeft hij zich laten beïnvloeden, terwijl hij dikwijls in oppervlakkigheid vervalt. De inventaris van zijn nalatenschap, die na den dood van zijn vrouw in 1691 is opgemaakt en waartoe o.a. een uitgebreide bibliotheek behoort, geeft een typischen kijk op zijn rijkdom, zijn kunstverzameling en zijn geestelijke belangstelling. Hoewel hij zeer beroemd was, werd hij na zijn dood spoedig vergeten.

Zijn door G. Dou geschilderd portret was op de verkooping van de coll. L.B. Coclers, Amsterd. 7 Aug. 1811; een prent door J Houbraken.

Zie: A. von Wurzbach, Niederl. Künstlerlexikon II (1910), 293 en III (1911), 130; U. Thieme und F. Becker, Allgem. Lexikon der bildenden Künstler XXVI (1932), 103; Harry Schmidt, Jürgen Ovens, Sein Leben und seine Werke (1922); H. Schneider in Oud- Holland (1925), 215.

van Guldener