Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Ouwejans, Jacob]

OUWEJAN(S) (Jacob), geb. te Zaandam, overl. te Rotterdam in 1781. Hij behoort tot de rechtzinnige doopsgezinde Zonisten (zie dl. I, kol. 163 onder Samuel Apostool). In zijn geboorteplaats is hij in 1741 door den hoogleeraar van de Zonsche Sociäteit Petrus Smidt (zie Doopsgezinde Bijdragen, 1872, 55) als oudste in den vollen dienst bevestigd. Toen in de Doopsgezinde gemeente te Dantzig (Oost-Pruisen) twisten waren ontstaan werd eerst op haar verzoek Adriaan Koenen, doopsgezind leeraar, te Hazerswoude, daarheen gezonden, die er in Sept. 1740 reeds was. Daarna werd de gemeente verblijd met de zending van Jacob Ouwejans, ‘vroeger leeraar te West-Zaandam’. Deze had te Dantzig kort vóór 22 Nov. 1741 intrede gedaan en ‘herhaaldelijk onder een grooten toevloed van hoorders gepredikt, zoodat alle twist is vergeten’. Met ontsteltenis had men er echter vernomen, dat hij reeds spoedig te Rotterdam zou beroepen worden. Dit is toch geschied. Hij bleef te Dantzig slechts zes maanden. J. Craandijk, die in de Doopsgezinde Bijdragen van 1864 Eenige mededeelingen uit het resolutieboek der Doopsgezinde gemeente te Rotterdam, 1771-1801 geeft, doet bericht over zijn ‘onaangename houding tegenover zijn beide collega's’ in die jaren. Van zijn preekenbundel: Hemel en aarde verheugd, XI leerredenen over het verloren schaap, de verloren penning en den verloren zoon, Luc. 15 (Rott. 1761), schrijft J. Barueth in zijn: De advocaet der Vaderl. kerk; of vrijmoedige verdediger van derzelver Grondconstitutie.... (1772?), 2e st.: ‘Het zijn regtzinnige Mennisten, die de voetstappen drukken von den eerwaerdigen en schranderen Ouwejans, vermaerd leraer.... De leerredenen van dien Heer worden

[p. 698]

met zoveel stigting van de Gereformeerden als van de zuivere Mennisten gelezen.... ’ Voorts is zijn lijkrede op Willem Karel Hendrik Friso, uitgesproken 20 Febr. 1752, uitgegeven als: Koning Josia's dood.... (Rott. 1752), en verscheen van hem: Sion's tempelvreugd ter gelegenheit der inwijding van de nieuw herbouwde Mennonistenkerk te Rotterdam (Rott. 1775).

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland III ('s Hert. 1856), 54; Catalogus van.... de dpsgz. bibliotheek te Amsterdam (Amst. 1919), 151, 246, 252; Inventaris der archiefstukken van de dpsgez. gem. te Amsterdam [niet in den handel] II, eerste afd. 389-394 (no. 2657-75, vooral nos. 2673, 2675), tweede afd., 147-150 (nos. 812-821); S. Blaupot ten Cate, Gesch. der doopsgezinden in Holland enz. II (Amst. 1847), 185 v.; C. Sepp, Johannes Stinstra en zijn tijd II (Amst. 1866), 95, 99; dez., Polemische en irenische theologie (2e dr. Leid. 1882), 160; dez., Bibliotheek v. Nederl. kerkgeschiedschrijvers (Leid. 1886), 342; J.I. van Doorninck, Vermomde en naamlooze schrijvers I (Leid. 1883), kol. 9; Doopsgezinde Bijdragen (1864), 106 vv.; (1868), 101; (1872), 55; (1890), 110; R. Arrenberg, Naamregister v. nederduitsche boeken tot 1787, 398.

Knipscheer