Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Mierevelt, Michiel Jansz. van]

MIEREVELT (Michiel Jansz. van), ook Mie reveld of Miereveldt, schilder, geborer 1 Mei 1567 te Delft en daar overleden 30 Jun 1641. Hij was de zoon van een goudsmid Jan Michielsen van Mierevelt. In Delf schijnt hij gewerkt te hebben bij Willem Willemsz en een onbekenden schilder Augustijn. Omstr. 1583 gaat hij naar Utrecht, waar hij de leerling word van Anthonie Blockland, bij wien hij tot diens dood in 1583 blijft. Hij keert dan voorgoed naar Delf terug. De oudste gildeboeken van Delft, die van 1630 dateeren, vermelden zijn naam. Hij wa 11 April 1589 gehuwd met Christine van der Pes en op 9 Januari 1633 is hij voor de tweede maal in het huwelijk getreden met Anna Huysen. Zijn naam is herhaaldelijk te vinden in akten, wanneer hij bij den notaris als getuig optreedt. Waarom hij dat zoo dikwijls deed, in onbekend. In een testament van 1628 van hem en zijn eerste vrouw ‘Stijntgen Pietersdr.’ worden de kinderen vermeld: Geertruyt, die in 161 gehuwd was met Willem Jacobsz. van Delft Maria, Commertgen en een zoon Jan

[p. 629]

De 2e zoon, Pieter, was al in 1623 overleden. Het laatste testament, dan van 1641 dateert, vermeldt alleen zijn ongehuwde dochter Commertgen, die geestelijk niet geheel normaal is, en de kleinkinderen. Was zijn particuliere leven niet gelukkig - een paar van zijn kinderen stierven krankzinnig - de materieele omstandigheden waren zeer gunstig. Hij werd als portretschilder spoedig beroemd en duur betaald. Hij is de hofschilder der Oranjes. Vele bekende persoonlijkheden uit dien tijd werden door hem uitgebeeld. Zelfs tracht koning Karel I hem naar Londen te halen in 1625. Waarschijnlijk heeft de pest hem toen afgeschrikt. Toch hebben wij verschillende portretten van engelsche personen, die hij in Delft of den Haag geschilderd heeft, of zij stellen figuren voor, die ten onrechte engelsche namen dragen. Constantijn Huygens roemt hem als een voornaam portretschilder en schrijft o.a.: ‘Wie hij is en hoe groot hij is, weet niet alleen Delft, Nederland, België, Europa, maar de geheele wereld’. Hij stelt hem gelijk met Holbein en Pourbus. Hij prijst hem zeer, maar merkt toch terecht op, dat zijn kunst met het ouder worden er niet op vooruit gaat. Zijn beste werk, dat vrij zeldzaam is, maakte hij tusschen 1592 en 1600. Later komt hij onder invloed van Frans Hals. Hij had een groot atelier, waar hij talrijke copieën liet maken, die hij met zijn eigen naam signeerde, wat ten slotte veel schade heeft gedaan aan de appreciatie van zijn werk. Uit den inventaris van zijn nalatenschap blijkt, dat hij van de meest bekende personen eenige portretten in voorraad had. Hij is een goed en betrouwbaar portrettist, eenvoudig maar oppervlakkig. Hij schildert zijn modellen gewoonlijk blootshoofds. trois-quart en meestal als buste of kniestuk. Op de achtergrond van eenige portretten komen krijgstooneelen voor, die door Jan Martsen de Jonge werden geschilderd. Van Mierevelt heeft zich ook met mythologische onderwerpen bezig gehouden. Van zijn vele leerlingen zijn in de eerste plaats te noemen zijn zoons Pieter en Janen Paulus Moreelse. Zijn schoonzoon Willem van Delff heeft Mierevelt's roem vermeerderd door een reeks etsen te maken naar zijn portretten. Ook de kleinzoon Jacob van Delff werkt in het atelier mee. Als Mierevelt in 1641 in het huis Spaengien aan de Oude Delft overlijdt, laat hij een aanzienlijk vermogen na. Op 30 Augustus maakt zijn neef, de notaris Johan van Beest, den uitgebreiden inventaris van zijn inboedel op.

Geschilderde zelfportretten o.a. in de verz. hertog van Bedford op Woburn Abbey en in het Museum te Karlsruhe; prenten o.a. door W.J. Delff naar A. van Dyck, H. Hondius, J. Ladmiral, E. de Boulonois.

Zie: A. von Wurzbach, Niederl. Künstlerlexikon II (1910), 162-164; U. Thieme und F. Becker, Allgem. Lexikon der bildenden Künstler XXIV (1930), 539; J.A. Worp in Oud- Holland (1891), 121-123; A. Bredius in Oud-Holland (1908), 1.

van Guldener