Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Klenck, Georg Everhard]

KLENCK (Georg Everhard), geb. te Dillenburg 1580, overl. omstr. 1644. Hij was een zoon van Johann von Klenck, erfheer van Oerssen, J.U.D., drost en geheimraad in dienst van den graaf van Nassau-Dillenburg, en van Elisabeth Spicast von Waltmannshausen. Reeds jong vestigde hij zich te Amsterdam, waar hij in dienst trad bij den koopman Marcus Justusz de Vogelaer, die groote belangen in Rusland had; na diens dood (1613) was hij in betrekking bij den zoon Marcus Marcusz. de Vogelaer. Volgens mededeelingen van Massa (dl. VIII, kol. 1128) genoot Klenck de genegenheid van den patriarch Filaret (den vader van tsaar Michaël Fjodorowitsj), werd rijk en zelfstandig. Eenigen tijd schijnt hij compagnon van den jongen de Vogelaer geweest te zijn. In elk geval worden beide namen (de V. en Kl.) in russische stukken als leden van één firma genoemd. Door de volharding en energie van de firmanten behoorde de firma binnen weinige jaren tot de aanzienlijkste nederlandsche huizen in Rusland; het vestigde zijn magazijnen zoowel te Kola in Lapland als aan de Witte Zee te Archangel en, verder de Dwina op, te Kholmogery en te Wologda, alsook op de Nikoljskaja te Moskou. Van de achtereenvolgende tsaren verwierf het behalve het privilege van een eigen steiger te Archangel te mogen bezitten voor de lossing en lading van goederen, ‘de Klenkebrug’ geheeten, nog dat van in hun landen slechts half tolgeld te mogen betalen. Vooral tsaar Wasily Sjoejskij begunstigde de twee firmanten tijdens de ‘smoeta’ (binnenlandsche russ. revolutie in het begin van de 17e eeuw), evenwel leed het huis gevoelige verliezen door de plundering en vernieling van zijn nederzettingen te Moskou en te Wologda, terwijl Klenck zelf, die op dien tijd met verschillende waren per schip van Archangel naar Moskou reisde, te Totma nabij Wologda ingevroren geraakt zijnde, door een russ.-litthausche rooversbende aangevallen werd, die zijn waren plunderden, zijn schip verbrandden, zijn metgezellen gevangen namen en hemzelf mishandelden en voor dood lieten liggen. Kort daarop verkregen de Vogelaer en Klenck, na de troonsbestijging van tsaar Michaël Feodorowitsj in 1613 en 1614 ter vergoeding der geleden schade het voorrecht van vrijen handel door geheel Rusland en ontheffing van alle tollen voor den tijd van drie jaren; de betiteling van Klenck en de Vogelaer in de russische staatsstukken als ‘gosti’ of groothandelaars, bewijst de uitgebreidheid hunner zaken. Behalve met den handel bemoeide Klenck zich ook met de politiek: evenals andere buitenlandsche kooplieden gaf hij inlichtingen aan de kanselarij van den staat over den toestand in het buitenland; deze rapporten zijn nog bewaard en in het russisch uitgegeven. Op het eind van zijn leven was Klenck drost van Liesveld en Nieuwpoort. Hij overleed na 1643, terwijl in een der klachtschriften, door russische kooplieden in 1646 bij de regeering ingediend, te lezen staat dat de hollandsche ‘gosti’ de Vogelaer en Klenck reeds lang geleden zijn gestorven, doch dat anderen met gebruikmaking

[p. 467]

van hun papieren zich op den handel toeleggen. In Rusland was hij bekend als ‘Joerij Iwanow syn Klink’ onjuist is de meening van Uhlenbeck, dat men hem ook Oelján Oeljánof noemde.

Klenck huwde te Amsterdam 28 Mei 1619 Geertruid Fenzel, dochter van den te Amsterdam gevestigden duitschen koopman Harman Fenzel. Zij lieten zeven gehuwde kinderen na (w.o. zes zoons, die bij diploma van 27 Juni 1668 door keizer Leopold I erkend werden te behooren tot den adelstand des H.R. Rijks); van dezen worden hier genoemd: Johannes, die volgt; Mr. Harman van Klenck van Odesse, gedoopt te Amsterdam in de Nieuwe Kerk 24 Oct. 1621, vertrok naar Oost-Indië en werd er advocaat-fiscaal te Batavia, daarna gouverneur van het eiland Formosa 1660, repatrieerde als admiraal van de retour-vloot in 1663, keerde later terug naar Oost-Indië en werd er Raad van Justitie, in 1690 wederom advocaat-fiscaal, overl. in 1694 (uit zijn drie huwelijken had hij slechts twee dochters); Coenraet van K., die volgt; Elisabeth, in 1660 te Amsterdam gehuwd met een engelsch edelman, Sir William Davidson (dl. I, kol. 689), koopman op de Oostzee te Amsterdam woonachtig; Marcus, gedoopt te Amsterdam in de Nieuwe Kerk 14 Oct. 1653, koopman aldaar, vertrok later naar Oost-Indië, waar hij in 1692 weesmeester was.

Blasius maakte op de bruiloft van Elisabeth Klenck en William Davidson een gedicht; eveneens op de bruiloft van haar broeder Ernst met Agneta de Karpentier, 16 Nov. 1660 (Mengeldichten, 1661, 53, 111).

Zie: Jac. Scheltema, Rusland en de Nederlanden (1819) I, 60, 117; Tsjtenija w Imp. Obsjtsj. Ist. i Drewn. (1882) I, 16-17; Sbornik Imperatorskago Roesskago Istoritsjeskago Obsjtsjestwa CXVI (1902), 102, 103, 104, 195, 250, 269, 319-322; Roesskaja Istoritsjeskaja Biblioteka VIII, 109-114, 202; IX, 31-32, 82; C.C. Uhlenbeck, Verslag aangaande een onderzoek in de archieven van Rusland (1891), 15, 16, 21, 222, 256; Joh. E. Elias, De vroedschap van Amsterdam (1905) II, 565, 567; mededeelingen van Dr. Boris Raptschinsky.

Wijnman