Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Kerckhove van der Varent, Joseph Romain Louis burggraaf de]

KERCKHOVE VAN DER VARENT (Joseph Romain Louis burggraaf de), geb. te Grijsegrubben (Nuth) 3 Sept. 1789, overl. te Mechelen (België) 10 Oct. 1867, zich ook schrijvende Kerckhoffs, de Kirckhoff ter Varent en von Kirckhoff. Zijn vader, Joannes Franciscus Carolus Kerckhoffs (geb. te Schinnen 14 Oct. 1748), was schepen, burgemeester en chirurg te Grijsegrubben (Nuth); zijn moeder, Maria Gertrudis Lintjens, was geboortig uit Geilenkirchen. Joseph ging, na op 16-jarigen leeftijd zijn voorbereidende studiën beëindigd te hebben, naar de universiteit te Heidelberg. Zijn vader wilde hem daar de studie in de rechten laten volgen, maar hij voelde meer voor de natuurwetenschappen en ging, zijn neiging volgende, voor geneesheer studeeren. In 1807 begaf hij zich naar Straatsburg, om daar zijn studiën in de medicijnen te voltooien. Hij behaalde er in 1811 den graad van doctor in de medicijnen op het proefschrift: Dissertation sur l'air atmosphérique et son influence sur l'économie animale (Strasbourg, Levrault). Een tweede uitgave van zijn proefschrift verscheen in 1816 bij Nypels te Maastricht (een exemplaar hiervan bevindt zich in de Gemeentebibliotheek aldaar), en een derde uitgave in 1824 bij Abbink te Amsterdam, in het Nederlandsch vertaald en van aanteekeningen voorzien door prof. Swaen en Dr. Jorritsma. Hij werd vervolgens geplaatst als dokter in het groot-hoofdkwartier van het fransche leger, waarmee hij de krijgstochten van 1812, 1813 en 1814 medemaakte. Tijdens den tocht naar Rusland was hij dokter in het hoofdkwartier van het derde legerkorps, dat onder bevel stond van maarschalk Ney, dien hij ook vergezelde gedurende den terugtocht van Moskou tot aan Kowno en met wien hij een van de laatsten was, die Rusland verlieten. In 1813 en 1814 was hij dokter van het hoofdkwartier van het tweede legerkorps, onder maarschalk Victor, hertog van Bellune. Na de afdanking van Napoleon verliet hij den franschen dienst. Na de vlucht van Napoleon uit Elba, bood het pruisische gouvernement hem een plaats als hoofdgeneesheer in het leger aan, wat hij van de hand wees, om als geneesheer eerste klas in dienst der Nederlanden te treden. Het was in die hoedanigheid, dat hij in 1815 chef van den geneeskundigen dienst der militaire hospitalen te Luik werd. In 1817 zond men hem naar Antwerpen als officier van gezondheid en chef der militaire hospitalen en van het garnizoen dezer stad, welke ambten hij waarnam tot 1822, toen hij zijn ontslag vroeg, dat echter eerst in 1823 door koning Willem I werd gegeven. Gedurende de cholera

[p. 453]

epidemie te Antwerpen in 1832 wijdde hij zich dag en nacht aan de zieken der behoeftige klasse. De Kerckhove publiceerde een menigte medische verhandelingen, aanteekeningen en opmerkingen in het Bulletin des sociétés des sciences et de médicine du département de l'Eure, in het Journal complémentaire du dictionnaire des sciences médicales de Paris, in het New-York medical and physical Journal, in het Magazin der ausländischen Litteratur der gesamten Heilkunde, in het Bulletin universel du baron de Ferrussac, in de Bibliothèque médicale de Bruxelles en in Hippocrates Magazijn (Rotterdam). Hij was lid van een 50-tal academies. Ook stichtte hij in 1842 de Académie d' Archéologie de Belgique. Hij ontving 8 Nov. 1842 adeldomserkenning en 11 Nov. 1846, evenals zijn zoon, herziening van de schrijfwijze van zijn familienaam. In 1854 verhief de Koning der beide Siciliën hem tot de waardigheid van erfelijk graaf. Hij was 23 Januari 1814 te Maastricht gehuwd met Grégorine Anne Marie Chapuis (geb. te Maastricht 21 Febr. 1794, overl. te Mechelen 3 Juni 1884), dochter van Alexandre Joseph, postdirecteur te Maastricht, en van Marie Hélène Bours. Uit dit huwelijk sproot een eenige zoon: Antoine Joseph François Alexandre Eugène (geb. te Antwerpen 6 Dec. 1817, overl. te Mechelen 19 Sept. 1889), die in 1841 promoveerde tot doctor in de rechten, diplomaat werd, daarna eerste gezantschapssecretaris en zaakgelastigde (1848). Met toestemming van den koning van België trad hij in dienst van Turkije, waarna hij weldra buitengewoon gezant en gevolmachtigde minister van dat land in België werd. Wederom in belgischen dienst getreden zijnde, werd hij lid der Kamer van Afgevaardigden, gemeenteraadslid en vervolgens burgermeester van Mechelen. Als schrijver van politieke en godgeleerde werken maakte hij naam. Hij huwde 12 April 1853 te Brussel met Marie Rosamonde Thérèse Amalie de Peneranda de Franchimont (geb. te Brussel 10 Febr. 1832, overl. ald. 13 April 1912). De geschriften van J.R.L., burggraaf de Kerckhove van der Varent zijn o.a. de volgende: Observations médicales faites pendant les campagnes de Russie en 1812 et d'Allemagne en 1813 (Maastricht 1814, Nypels; Utrecht 1822, van Schoonhoven; Anvers 1836, Janssens), vertaald in het Vlaamsch en Italiaansch; Hygiène militaire à l'usage des armées de terre (Maastricht 1815, Nypels; Anvers 1823, Jouan); Recueil d'observations sur la fièvre adynamique (Anvers 1818, Janssens); Verhandeling over den militairen geneeskundigen dienst (Utrecht 1822, van Schoonhoven); Beknopte geschiedenis der Kon. Akad. van Schoone Kunsten te Antwerpen (Antwerpen 1824, Janssens); Considérations pratiques sur les fièvres intermittentes avec des avis sur les moyens de s'en préserver dans les localités humides et marécageuses (Amsterdam 1833, Sulpke); Considérations sur la nature et le traitement du cholora-morbus (Anvers 1833, Delrue); Généalogie de la maison de Kerckhove (Paris 1845), met portretten en wapens; Notes d'un voyage, fait en Espagne (Anvers 1859).

Zie: P.E. de Borcht, Mémoire historique et généalogique sur la très-ancienne noble maison de Kerckhove; traitant spécialement de la branche de Kerckhove dite vander Varent (Anvers 1839, T.J. Janssens), 78-83 (zeer onbetrouwbare genealogie); N.J. van der Heyden, Notice sur la très-ancienne noble maison de Kerckhove, dite van der Varent, et sur son représentant actuel M. le vicomte Joseph Romain Louis de Kerckhove- Varent (Anvers, J.E. Buschmann 1856),

[p. 454]

9-27; Annuaire de la noblesse de Belgique (1893) II, 1182; (1911) II, 393; (1922) II, 61; H. Pijls, Lijst der stadhouders en schouten in de Heerlijkheid Schinnen in Maasgouw (1923), 2; Eugène de Seyn, Dictionnaire des Ecrivains Belges (Bruges 1930), 454-455; J.L. Blonden, Catalogus der Gemeente- Bibliotheek te Maastricht, (4e stuk 1934), 39; over zijn wapen: J.B. Rietstap, Wapens van den thans bloeienden Belgischen adel in Her. Bibl. I (1872), 375-376.

Verzijl