Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Heemstra, Schelte van (1)]

HEEMSTRA (Schelte van) (1), geb. 27 Mei 1665, overl. te Oenkerk 15 Jan. 1733, zoon van Feye (5) hiervóór, en Tjits van Aysma.

Hij trad als zoovelen uit zijn geslacht in milit. dienst en bracht het spoedig zoo ver, dat hij reeds op 25-jarigen leeftijd kolonel en vice-kommandant van Emden was. Na den dood van zijn vrouw verlangde hij naar Friesland terug te gaan, maar bleef in krijgsdienst tot na zijn tweede huwelijk, met Catharina van Scheltinga, een edelaardige vrouw. Hij ging met haar op Dotingastate wonen, omdat het voorvaderlijk kasteel Heemstrastate bouwvallig was geworden. Hij liet dit laatste kasteel dan ook geheel vernieuwen. Bij prins Willem III en diens gemalin stond hij in hooge achting; zij werden dan ook peter en meter van Heemstra's kinderen: Willem Hendrik en Maria. Nadat Willem III kinderloos was overleden en Johan Willem Friso tot erfgenaam had benoemd, benoemde de moeder van dezen laatste v. Heemstra tot gouverneur van den jeugdigen Prins en sprak daarbij de woorden: ‘Ziedaar mijnheer van H., mijn zoon. Leer hem slechts in alles aan u gelijken en hij zal een sieraad van ons geslacht worden: geen loffelijke hoedanigheden zullen hem dan ontbreken!’ In 1703 vertrok J.W. Friso met zijn gouverneur naar het leger en woonde met hem als vrijwilliger den slag bij Ekeren bij.

Van Heemstra die behalve de fransche, engelsche, duitsche en spaansche ook de latijnsche en grieksche taal machtig was, was lange jaren een der geëerd-

[p. 349]

ste regenten van Friesland. Hij werd in onderscheidene commissiën van staat benoemd, was lid der admiraliteit van Amsterdam, burgemeester van Bolsward en postmeester-generaal van Friesland. Als voorstander en beoefenaar van letteren en wetenschappen stond hij bij de geleerden van zijn tijd bekend en leverde, evenals zijn vader, aanvullingen en verbeteringen van het Geslachtboek des Frieschen adels (waarvan te Water melding maakt in zijn Verbond der Edelen).

Hij was tweemaal gehuwd. Eerst 7 Aug. 1686 met Luts van Burmania, geb. 1665, overl. te Oenkerk 31 Maart 1690, dochter van Upco v.B. Daarna 28 Jan. 1694 met Catharina van Scheltinga, geb. te Leeuwarden, overl. op Heemstrastate te Oenkerk, te voren weduwe van Douwe Sirtema v. Grovestins (dl. II, kol. 533) en dochter van Johannes v.S. en van Maria van Haersma.

Een zoon Feye (7) gaat hiervóór; een andere zoon, Willem Hendrik, volgt hierna.

Regt