Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Desbordes, Henry]

DESBORDES (Henry), gelatiniseerd Henricus Bordesius, geb. te Saumur, begr. te Amsterdam in de Walenkerk 21 Oct. 1722, boekverkooper en uitgever. Hij was een zoon van den boekverkooper Isaac (Isacque) Desbordes, vermeld als uitgever van Moyse Amyraut, Considérations sur les droits par lesquels la nature a reiglé les mariages (Saumur 1649); deze overleed blijkens een acte van boedelscheiding dd. 5 Febr. 1699 voor notaris Fabri te 's Gravenhage kort vóór laatstgenoemd jaar. Henry was bibliothecaris te Saumur. Behoorend tot de Protestanten, vluchtte hij in 1681 met zijn broeder Jacques (1), die volgt, om des geloofs wille naar Holland. In 1682 werd hij lid van het boekverkoopersgilde te Amsterdam, waar hij een uitgeverszaak stichtte in de Kalverstraat bij de Gapersteeg (bij den Dam), die zich in korten tijd tot de belangrijkste der emigrantenzaken ontwikkelde en zich in een groot debiet, ver buiten onze grenzen, mocht verheugen. Sinds Maart 1684 verschenen bij hem de Nouvelles de la république des lettres; andere van zijn vele uitgaven zijn o.a.: de Contes van la Fontaine (1685, 1691, 1695, 1718), Ant. Furetière, Essay d'un dictionnaire universel (1685), M. Morery, Le grand dictionnaire historique, J.G. de Chaufepié, Nouveau dictionnaire (1687), P. et Th. Corneille, Théâtre (1700), Rabelais, Oeuvres, 5 dln. (1711), Ger. de Lairesse, Groot schilderboek (1712) enz. enz. Ook verschenen bij hem tallooze pamfletten tegen Lodewijk XIV.

Als weduwnaar van Marie Tremblay, die 15 Sept. 1706 in de Walenkerk begraven werd, ondertrouwde hij te Amsterdam 28 Juni 1709 met Anna Texier, geboortig van Blois, weduwe van Moise Belanger. Twee van zijn kinderen werden begraven resp. in de Wester- en de Walenkerk te Amsterdam 13 Juli 1695 en 4 Maart 1699. In 1706 had hij nog twee onmondige kinderen. Wellicht is hij dezelfde als de Henri Desbordes, gazier, die met zijn vrouw als réfugié te Berlijn vermeld wordt in 1698. Zijn zuster Jeanne huwde in 1682 met Henri van Bulderen, boekverkooper te 's Gravenhage (haar ouders te Saumur gaven toestemming tot dit huwelijk bij acte dd. 16 Sept. 1682 voor notaris Fabri te 's Gravenhage); beiden testeerden voor den amsterdamschen notaris S. Favon 20 Mei 1683. Zijn broeder was vermoedelijk Jean Desbordes, die 23 Sept. 1685 burger te Leiden werd, als boekverkooper van Saumur afkomstig.

In Frankrijk hebben de gebroeders Desbordes een zekere bekendheid verworven door hun familierelatie met de dichteres Marceline Desbordes-Valmore. Deze zou twee oudooms gehad hebben, geheeten Jacques en Antoine Desbordes, schatrijke boekverkoopers te Amsterdam, die op 124- en 125-jarigen leeftijd overleden

[p. 238]

zouden zijn, toen Marceline ongeveer 4½ jaar oud was (1790). Beide broeders zouden hun fransche familieleden als erfgenamen hebben ingesteld, mits dezen tot het Protestantisme overgingen, hetgeen door hen geweigerd werd. M.L. Bresson heeft in het artikel Histoire et légende. Mme Desbordes-Valmore in het Journal des débats van 23 Juli 1894 (herdrukt in het Bulletin de la commission de l'histoire des églises wallonnes, 1896, 411 e.v.) dit onzinnige verhaal - voor het eerst door Sainte-Beuve in 1833 gelanceerd - reeds afdoende weerlegd; niettemin duikt het somtijds in de fransche literatuur wederom op.

Zie: Eug. et Em. Haag, La France protestante, 2e éd. V (1886), 266; A.M. Ledeboer, Alfabetische lijst van boekverkoopers enz. in Nederland (1876), 45; Kleerkooper-van Stockum, De boekhandel te Amsterdam (1914/16), 151, 152, 165, 173 e.v., 390, 646, 714, 806 e.v., 905, 908, 935, 1020, 1252 e.v., 1370, 1379, 1390, 1466, 1530; Jacq. Boulenger, Marceline Desbordes-Valmore (1926), 18-20; G. Gueullette, Sainte Beuve, Madame Desbordes-Valmore et les Desbordes, libraires à Amsterdam in het Bulletin du bibliophile N.S. XI (1932), 112, 113; M. Morhardt, Marceline Desbordes-Valmore et les Desbordes, libraires hollandais, ald. 222-24; E.F. Kossmann, De boekhandel te 's Gravenhage (1935), 56, i.v. H. van Bulderen.

Wijnman