Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Cruiningen, Joost van (1)]

CRUININGEN (Joost van) (1), of Kruiningen, overl. 7 April 1543, zoon dus van Jan (1) (zie boven) en Agnes van Montfoort, van wie hij Reyerscop erfde, gelijk van zijn vader diens heerlijkheden, werd, evenals deze, raad en kamerling van den vorst en gecommitteerd burggraaf van Zeeland, sinds 1513 burggraaf, in welk jaar hij met zijn vader genoemd wordt. Zoo ook reeds samen op 1507, terwijl hij eveneens bij R. Fruin, Het Archief v. Prelaat en edelen v. Zeeland ('s Gravenhage 1904) voorkomt op 1517, 1519 en 1520 (zie aldaar register) en in diens uitgave van De rekeningen en andere stukken uit de Holl. Rekenkamer in 1617 overgebracht naar de Zeeuwsche ('s Gravenhage 1909), eveneens op laatstgenoemd jaar en op 1523. Zie voor de jaren 1530 en 1531 aldaar V os, 675 en 678. Heer Joost, in 1510 (?) ook dijkgraaf van bewester lerseke benoemd, was tweemaal gehuwd. Maar verwarring bestaat zoowel betreffende den voornaam der eerste echtgenoote, vrouwe van Bourgondië,

[p. 227]

als in zake het jaartal van dit huwelijk. Want hoe zou het jaar 1514 juist kunnen zijn, als het hun dochter Anna was, die op 15-jarigen leeftijd in 1515 overleden is, gelijk blijkt uit Fruin Leenreg. etc., bl. 245, vgl. ook bl. 246. En wat den voornaam aangaat, terwijl de een haar Magdalena noemt, spreekt de andere van Charlotte, die toch een andere zuster moet zijn van Adolf van Bourgondië en in 1511 gehuwd met Jan van Bergen, heer van Walhain, zoon van Jan met de Lippen (bovengenoemd) en broeder van haar schoonzuster (verg. ook Ned. Leeuw 1923, 344; over die beide heeren van Bergen ook dl. IX, kol. 52). Bedoelde vrouwe van Bourgondië was een dochter van Philips v.B., heer van Beveren, Tournehem etc. (dl. VIII, kol. 209), en Anna v. Borselen, vrouwe en erfdochter van Vere, Vlissingen, Brouwershaven etc.

Jan's tweede vrouw was Catharina v. Wassenaar, dochter van Jan v.W., burggraaf of schout van Leiden en Johanna van Halewyn en overl. 19 Nov. 1538 en, zooals haar omstr. 5 jaar later overleden echtgenoot, begraven te Heenvliet. Als gesproten uit het 1ste huwelijk geeft Smallegange, behalve een, vóór haar vader op 15-jarigen leeftijd overleden, dochter Anna (zie boven) ook als Johanna wel vermeld (genoemd ook bij Fruin, Leenreg. etc., bl. 218 op het jaar 1509, waar haar moeder Charlotte wordt genoemd) en een vermoedelijk, eveneens jong gestorven zoon Joos, als zoon verder Hector (zie ook Alg. Ned. Familieblad 1892, 23) die, vermeld in de publicatie van de Keure van Zeeland van 1496 (zie Fruin, De keuren v. Zeeland ('s Gravenhage 1920), bl. 247, en wel als burggraaf van Zeeland in 1498) werkelijk zoo omstr. 1500 (zijn sterfjaar?) genoemd wordt als Heer o.a. van Heenvliet en van Oostvoorne, maar, evenals bij Strooband, in de Zel. Ill. I, 72, beschouwd wordt als waarschijnlijk de oudste zoon van Jan v. C. Doch hij wordt niet vermeld bij Wittert v. Hoogland, Bijdr. tot de gesch. v.d. Utrechtsche ridderhofsteden en heerlijkheden ('s Gravenhage 1912) II, 741, die trouwens ook geen Joost kent uit het 1ste huwelijk, wel, evenals trouwens ook Smallegange, uit het 2de. Behalve dezen Joost (2) (zie beneden) leverde het tweede huwelijk ook nog een zoon, Jan (2) (die voorgaat) op en een dochter, Johanna, gehuwd met Otto v. Assendelft, ridder, Heer te Goudriaan en 's Lands Kijfhoeck, kastelein en baljuw te Gouda, kinderloos overleden (zie: Moes en Sluiterman, Ned. Kasteelen III, 106). Van een kinderloos huwelijk getuigt ook Ned. Leeuw (1927), 306, hoewel Wittert v. Hoogland in zijn aangehaald werk II, 741 spreekt van een dochter Anna.

Kooperberg