Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Verhees, Hendrik Jr.]

VERHEES (Hendrik) Jr., geb. te Bokstel, ged. 9 Nov. 1744, overl. aldaar 23 Apr. 1813, was landmeter en architect, later ook aannemer van publieke werken. Hij heeft steeds in zijn geboorteplaats gewoond.

Hij heeft de eerste goede kaart van het generaliteitsland Brabant geteekend.

Op 21 Dec. 1795 werd hij in het kiesdistrict Oorschot tot lid van het uit 28 leden bestaand bestuur van Brabant gekozen. Op 27 Jan. 1796 werd hij in de districten Oorschot en Os tot lid der Nationale Vergadering gekozen. Daardoor verviel zijn lidmaatschap van bovengenoemd bestuur. Hij sloot zich aan bij de radicale partij van Vreede. Hij klaagde dikwijls over de achteruitzetting der

[p. 1189]

Roomsch-katholieken in Brabant en ook daarover, dat er in plaatsen, waar zeer weinig Protestanten woonden, op rijkskosten protestante kerken en predikanten werden onderhouden en bezoldigd. Misschien door zijn toedoen zijn er in het laatst der 18e en het begin der 19e eeuw een aantal nederduitsch-hervormde gemeenten met nabijgelegene vereenigd.

Hij werd op 2 Aug. 1797 weder in beide bovengenoemde districten in de Nationale Vergadering gekozen en nam nu zitting voor Oorschot. Na den staatsgreep van 22 Jan. 1798 bleef hij lid der Constitueerende Vergadering; hij werd 4 Mei d.a.v. in de Tweede (= onze Eerste) Kamer gekozen. Na den tweeden staatsgreep van 12 Juni werd hij niet tot lid van het voorloopig Vertegenwoordigend Lichaam opgeroepen, maar hij werd 15 Juli in het definitieve gekozen in het district Oorschot. Hij bleef lid tot de ontbinding van dit lichaam ingevolge den derden staatsgreep van 19 Sept. 1801 met ingang van 17 Oct. d.a.v. Daarna vinden wij hem niet meer in openbare besturen.

Hij schreef een antwoord op een prijsvraag, uitgeschreven door het Bataafsch genootschap der proefondervindelijke wijsbegeerte te Rotterdam, over de vraag, Welke hinderpalen er zijn tegen den aanleg van een kanaal tusschen 's Hertogenbosch en Maastricht of Luik, en zoo neen wat het beste plan is. Hij ontwierp zulk een plan en schatte de kosten op ƒ 2.367.000. Aan dit antwoord werd door het genootschap in 1785 de zilveren medaille toegekend, het werd opgenomen in het 8e deel der verhandelingen. Het kanaal is onder koning Willem I tot stand gekomen.

De bovengenoemde kaart heeft een zeer lang opschrift, waaraan wij ontleenen: Kaart figuratief van het grootste gedeelte van Bataafsch Brabant, bevattende de Meijerij vanden Bosch.... met groote moeyte en kosten meerendeels opgenomen en saamengesteld door Hendrik Verhees, 1794. Een album dat teekeningen van kerken en torens van zijn hand bevat is bewaard gebleven; zie het art. J.W. Verspeek in dit dl. kol. 1204.

Zijn portret komt voor op een verzamelblad door een onbekend graveur.

Ramaer