Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Smit, Jan Janszoon]

SMIT (Jan Janszoon), geb. te Alblasserdam 30 Jan. 1824, overl. aldaar 25 Jan. 1911, was de zoon van Jan Smit (dl. V, kol. 760) en T. van Rijs. Nog jong kwam hij in het scheepsbouwbedrijf zijns vaders. Hij richtte in 1847 met zijn broeder Kornelis de firma J. en K. Smit's scheepswerven te Kinderdijk en Krimpen aan de Lek op. Den overgang van houten tot ijzeren schepen en de ontwikkeling van de stoomvaart heeft hij bijna van den aanvang af medegemaakt.

Toen de houten barken en fregatten van minder dan 1000 scheepston langzamerhand verdwenen, vooral ook ten gevolge van de opheffing der beurtbevrachtingen door de Nederlandsche handelmaatschappij in 1869, was daarmede het werk op zeevaartgebied niet geëindigd, maar werden op de werf van genoemde firma grootere houten en later nog grootere ijzeren en stalen stoomvaartuigen gebouwd, welke voor een groot gedeelte eigendom bleven van de beide firmanten. Haar kracht lag later echter nog meer in den bouw van materieel voor aannemers, van vrachtbooten voor de binnen- en de kustvaart en van sleepbooten.

Van 1850 tot 1865 werden bovendien voor een groot aantal ondernemingen raderschepen zoowel voor passagiers- als voor vrachtvaart op haar werf gebouwd. Toen omstreeks laatstgenoemd jaar de schroefstoombooten meer in zwang kwamen, werd door de firma vooral eenzelfde type van 16 paardenkrachten gebouwd. De eerste dezer soort was de Noord-Brabant, die in de vaart kwam van Rotterdam op 's Hertogenbosch; zij werd door 100 of meer andere, die in het geheele land in de vaart kwamen, gevolgd. De tweede op de Nieuwe Maas voor Rotterdam in de vaart gebrachte sleepschroefboot, de Bagatel, is eveneens bij J. en K. Smit gebouwd en door vele andere gevolgd. De eerste was een tot sleepboot ingerichte schroefboot van buitenlandsch maaksel, die reeds

[p. 1046]

eenige jaren gevaren had tusschen den Moerdijk en Rotterdam, in dienst van den Grand Central Beige, die toen den spoorweg Rozendaal-Moerdijk exploiteerde.

In aanraking gekomen met A. Volker Lz. (dl. V, kol. 1060), toen deze den onderbouw van de brug over het Hollandsch Diep aan den Moerdijk had aangenomen, heeft Smit, die de drijvende kracht der firma was, sedert voor den ploeg-Volker en later ook voor vele andere aannemers materieel gebouwd, dat steeds ten genoegen van de afnemers werkte.

De eerste stoomschelpzuiger, de Tijd, werd door hem ontworpen en gebouwd, later werd deze gevolgd door de Friesland, de Nautilus en de Betsy.

In 1866 nam hij van de erfgenamen van zijn oom Fop (dl. V, kol. 759) een aandeel in den sleepdienst, genaamd L. Smit & Co, over. Met twee zonen van genoemden Pop en M. Lels (dl. V, kol. 313) werd hij directeur van die firma, en vooral door zijn energie is deze firma zeer veelomvattend geworden.

Smit was tot op enkele maanden voor zijn overlijden in het bezit van gezondheid en werkkracht. Hij was van 1893 tot 1897 voorzitter van de Vereeniging tot behartiging van stoomvaartbelangen in Nederland. Hij was commissaris van de Nijmeegsche stoombootmaatschappij, president-commissaris van de Nederlandsche stoombootreederij, in welker reorganisatie hij een groot aandeel had, van de reederij op de Lek, L. Smit & Co's sleepdienst en van de N.V. van der Garden & Co.

Verder maakte hij deel uit van de commissie tot wijziging der scheepsmeting en van een door het gemeentebestuur van Rotterdam ingestelde commissie tot voorbereiding van de ontwerpen voor de gemeentelijke droogdokken.

Hij huwde 23 Apr. 1847 J.M. de Jager, bij wie hij 3 kinderen had.

Zie een bericht in de Scheepvaart van Jan. 1911.

Ramaer