Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Potvliet, Masseus]

POTVLIET (Masseus), Minderbroeder-Recollect, geb. te IJperen, nam 6 Dec, 1627 het kleed der orde aan te Gent en werd het volgend jaar 10 Dec. geprofest. Hij overleed na een langdurige ziekte, 14 Sept. 1664, in het klooster te Brugge. Waarschijnlijk verbleef hij reeds in het klooster zijner orde te Hulst, toen de paters dit 1646 na de inneming der stad door Frederik Hendrik moesten verlaten. Zij vestigden zich over de grens te Clinge en te St. Gillis om de Katholieken van Hulst en Hulsterambacht bij te staan. Pater Potvliet werkte van Clinge uit tegen het optreden der predikanten, die gezonden waren uit Zeeland en Holland om de bewoners dier streek te bekeeren. Vermomd trok hij voortdurend de grens over om zieken bij te staan en kinderen te doopen. Pater Potvliet stond in nauwe betrekking met den ‘vlaamschen boer’, Arnold van Geluwe, een merkwaardig persoon. Ofschoon een eenvoudig werkman, was hij zoo thuis in den Bijbel en de godgeleerde kwesties van dien tijd, dat hij de bekwaamste predikanten uitdaagde tot openlijke weerlegging en verdediging der bestreden geloofsartikelen. Vele werkjes, alle over geloofsverdediging, gaf hij in druk uit. Zij werden overal verspreid en met graagte gelezen. 1649 had hij te Clinge een samenkomst en redetwist met de hulstersche Protestanten. Daarna gaf hij een werkje uit om zich te verdedigen tegen een geschrift van Ds. C. Gentman van Hulst (dl. IV, kol. 641) Davids stinger teghen Goliath (Antw. 1653). Op de eerste bladzijden vindt men een nederlandsch vers, ‘tusschen-spre-

[p. 824]

ker’ van M. Potvliet. Toen v. Geluwe uitgaf: Den afgetrocken masseker van het vermomdt ghere formeerdt louter woordt Godes (Antw. 1652), prijkt er weer een vers van M. Potvliet. Ook in het werk van v. Geluwe: De ontledinghe van dry verscheyden nieuw-ghereformeerde martelaarsboecken (Antw. 1656) vindt men op het einde een gedicht van M. Potvliet: Woordenstrijdt tusschen Zoylus ende Momus over het wederlegghen van de wercken van Arnoudt van Geluwe.

P. Potvliet, een ervaren godgeleerde, was gedurende eenige jaren lector der theologie in het klooster zijner orde. Hij gaf in druk uit, waarschijnlijk tegen de vlugschriften door de hulstersche predikanten verspreid in Hulst en Waasland: Soete bemerckinghen op de Synode der Ghereformeerden binnen Dordrecht in 1618-19. (Antw. bij Guill. Lesteens en Gymnicus 1656). Misschien is het slechts een vertaling (De Katholiek, d. 149 (1916), 365). Serv. Dirks, Hist. litt. et bibliogr. des Fréres-mineurs, 234, vermeldt geen gedichten van P. Potvliet.

Zie: P.L. Naessen, Franciskaansch Vlaanderen (Antw. 1896), 356; St. Schoutens, Martyrologium Minoritico- Belgicum, 156; Verhagen, Bibliotheca Belgica 3e série g. 223, g. 225, g. 230.

Fruytier