Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Bergsma, Mr. Willem Adriaan]

BERGSMA (Mr. Willem Adriaan), geb. te Idaard, gemeente Idaarderadeel, 28 Sept. 1829, overl. te Dronrijp 15 Mrt. 1901, was de tweede zoon van Mr. C. Bergsma en J.W. van Scheltinga.

Hij studeerde aan de universiteit te Groningen, waar hij 31 Aug. 1848 werd ingeschreven en 22 Mrt. 1854 op stellingen in de rechten promoveerde. Hij werd advocaat te Leeuwarden, en hoewel hij de rechtspraktijk bleef waarnemen, werd hij 1 Sept. 1858 benoemd tot burgemeester van Menaldumadeel, waarvoor hij te Dronrijp ging wonen.

Hij was in tegenstelling met zijn vader de liberale beginselen toegedaan, en werd 13 Juni 1871 in het kiesdistrict Dokkum tot lid der Tweede Kamer gekozen. Hij was hier vooral verdediger van friesche belangen of wat hij daarvoor hield. Merkwaardig is de loop van den spoorweg-aanleg Leeuwarden - Staveren. Nadat bij de behandeling der wet van 10 Nov. 1875 amendementen om die lijn over Bolsward te laten loopen, verworpen waren, werd bij de behandeling der onteigeningswet een motie Sickesz (dl. Il, kol. 1315) aangenomen om haar wel over die stad te doen gaan. Bergsma stelde 10 Dec. 1878 voor, Bolsward door IJlst te vervangen, maar dit voorstel werd met een kleine meerderheid verworpen. Toen de onteigeningswet dus onveranderd in de Eerste Kamer

[p. 59]

kwam, werd zij daar verworpen, omdat zij niet met de wet van 1875 overeenkwam. Er kwam nu een nieuwe onteigeningswet tot stand, waarin Bolsward niet genoemd werd, zoodat de lijn overeenkomstig den wensch van Bergsma over IJlst loopt.

In 1879 sloot Bergsma zich in navolging van Tak van Poortvliet (dl. IV, kol. 1295) bij de jong-liberalen aan. Zij voerden oppositie zoowel tegen het kabinet van Lynden van Sandenburg (dl. IV, kol. 937) als tegen het in 1883 opgetredene kabinet Heemskerk (dl. I, kol. 1044). In het algemeen werd door deze kabinetten een gematigd liberale politiek gevoerd, maar deze was niet naar den geest van hen, die toen ultra's genoemd werden.

Daar men de scheuring in de liberale partij wilde doen eindigen, was bij de ontbinding der Tweede Kamer in Oct. 1884 het algemeene wachtwoord, dat de jong-liberalen door meer gematigden moesten worden vervangen. Zoo werden behalve Tak, H.O. Wichers (dl. V, kol. 1120), van Heeckeren van Kell en ook Bergsma op 28 Oct. 1884 niet herkozen.

Hij werd eenigszins gerehabiliteerd doordat hij 2 Juli 1888 in het district Leeuwarden tot lid der Provinciale Staten en geheel doordat hij 5 Juli 1894 door zijn medeleden tot lid der Eerste Kamer gekozen werd. Dit bleef hij tot zijn overlijden.

Hij huwde 18 Apr. 1859 jkvr. Octavia Elisabeth Henriëtte Wichers, geb. 20 Jan. 1835, overl. 19 Jan. 1872. Het huwelijk was kinderloos.

Ramaer