Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Omalius D'Halloy, Jean Baptiste Julien d']

OMALIUS D'HALLOY (Jean Baptiste Julien d'), geb. te Luik 16 Febr. 1783, overl. aldaar 15 Jan. 1875, was de eenige zoon van Jean Bernard d'Omalius d'Halloy en Sophie de Thier de Skeuvre. Hij werd door zijn vader, die bemiddeld was, bestemd voor een politieke loopbaan en, na in Belgié uitstekend onderwijs genoten te hebben, werd hij in 1801 met aanbevelingen naar Parijs gezonden. Zijn zucht naar studie deed hem spoedig den rug toekeeren aan de vermaken dier stad en toen hij in 1803 opnieuw door zijn vader naar Parijs gezonden werd, waren het vooral de lessen van mannen als Lacépède en Cuvier, die hem boeiden. De beroemde geoloog Hauy had juist zijn lessen gestaakt en daarom bestudeerde hij diens vak, hetwelk sedert zijn voorkeur had, in het museum en uit de boeken.

Nu begon hij in 1804 zijn beroemde voetreizen, in den aanvang in de Ardennen en de Argonnen, waar hij al spoedig het verschil opmerkte: in de eerste zijn de lagen hellend, in de laatste horizontaal. Hij werd de stichter der belgische delfstofkunde en had reeds op den leeftijd van 25 jaren de groote lijnen van dat vak aangegeven. Hij staafde, dat de steenkolen in Westfalen uit denzelfden tijd als die van het bekken van Luik en in de Borinage zijn en dat de hellende lagen ouder zijn dan de horizontale. Hij heeft aan de krijtformatie het eerst dien naam gegeven.

Sedert 1808 bestudeerde hij niet alleen de geologie van België, maar die van geheel het toenmalige zoo uitgestrekte keizerrijk Frankrijk. Hij deed voetreizen tot aan de grens van het koninkrijk Napels. Hij werd onder het keizerrijk in plaats van zijn vader maire van Braibant nabij Ciney in het departement Sambre et Meuse, waar zijn goederen lagen. Toen de legers der verbonden mogendheden in het voorjaar van 1814 deze streek bezetten, werd van hem geëischt dat hij aan hun voorloopig bestuur den eed van getrouwheid zou doen. Dit weigerde hij en dientengevolge werd hij afgezet. Zoodra Napoleon afstand gedaan had, stelde hij zich evenwel beschikbaar. Hij werd nu door het legerbestuur benoemd tot onder-intendant te Dinant, hetzelfde wat onder het fransche bewind sous-préfet heette en werd kort daarna benoemd tot secretaris-generaal van het departement Meuse et Ourthe. Eindelijk werd hij na

[p. 1238]

de vereeniging van de noordelijke en zuidelijke Nederlanden bij koninklijk besluit van 2 Oct. 1815 met ingang van 9 d.a.v. benoemd tot gouverneur der provincie Namen, ter standplaats de stad van dien naam. Er is nimmer op zoo jeugdigen leeftijd een ambtenaar van deze soort, vertegenwoordiger des Konings in een belangrijke provincie, benoemd.

d'Omalius is met Wilmar, gouverneur van Luxemburg, de eenige dezer ambtenaren, die gedurende de volle 15 jaren van de vereeniging van de beide Nederlanden in functie gebleven is. Dat hij een uitstekend gouverneur was is buiten twijfel. Hij gaf hiervan blijk door de uitgave in 1827 van een werk Code administratif de la province de Namur, een werk, dat voor andere dergelijke werken over andere provinciën tot model gediend heeft. Na deze uitgaaf werd hij benoemd tot staatsraad in buitengewonen dienst.

Hij wilde nu weder in zijn vrijen tijd de voetreizen van voor 1814 vervolgen, maar hij zag wel, dat de geologie sedert dien tijd zoozeer was vooruitgegaan, dat hij zich weder geheel op de hoogte moest stellen.

Onderwijl brak de revolutie van 1830 uit en daar hij, hoewel gematigd katholiek, een warm vereerder van koning Willem I was, legde hij in Oct. 1830 zijn betrekking neder. Ook later was hij, hoe dikwijls hem ook een hoog ambt werd aangeboden, niet te bewegen, weder in belgischen rijksdienst te treden.

Wel nam hij de waardigheid van sénateur, tot welke hij in 1848 in het kiesdistrict Dinant gekozen was, aan. Hij werd in 1851 en alle volgende jaren, tot 1870, door den senaat tot eersten vice-president gekozen.

Sedert 1830 wijdde hij zich weder hoofdzakelijk aan zijn liefhebberij. Reeds in 1831 verscheen van hem een leerboek der geologie, dat 8 uitgaven beleefde en een klassiek werk is. Behalve zijn vele werken over geologie heeft hij ook geschreven over ethnografie en over de classificatie der menschelijke kennis.

Zie: Biographie nationale publiée par l'académie royale des sciences, des lettres et des beaux arts de Belgique, i.v., waar zijn belangrijkste werken zijn opgenoemd.

Ramaer