Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Hollingerus, Henricus]

HOLLINGERUS (Henricus), geb. aan den Boven-Rijn en daarom ook Henricus van Straesburch genoemd, overleden (volgens Tideman) na 1642, volgens van Alphen's Kerkelijk Handboek te Terwolde in 1636. Misschien is echter de gereformeerde predikant die van 1631 tot 1636 te Terwolde stond een ander met denzelfden naam. Waarschijnlijk is Henricus Hollingerus door Johannes Fontanus (dl. I, kol. 873) in zijn eerste gemeente, Terwolde, binnen geleid. Althans in zijn tweede gemeente ('s Gravenweerd of Schenkenschans) is hij door Fontanus (Jan. 1598) in zijn ambt bevestigd. Zijn klachten over het geringe tractement in beide plaatsen (de som van f 200 wordt zelfs genoemd) zijn teekenend voor den kerkelijken toestand in die jaren; te meer omdat hij in zijn classis en in de provinciale synode een geëerd man blijkt. In 1616 werd hij naar Grave beroepen, waar hij in April 1617 bevestigd werd. Hij behoorde tot de 13 geciteerde remonstrantsche predikanten naar de synode te Dordrecht, die op 5 (of 6) Dec. 1618 voor haar moesten verschijnen. Voor al hetgeen op deze groote synode gebeurde moeten wij naar elders verwijzen (zie o.a. ook: dl. VI, kol. 934 v.). Wie de gegevens verzamelen wil om in het bijzonder de houding van Hollingerus te schetsen, leze het Historisch Verhaal op de beneden aangegeven bladzijden. Bekend is dat hij op 14 Jan. 1619, toen alle geciteerden op vervaarlijken toon door Bogerman, den voorzitter van de synode, werden uitgedreven, bij het heengaan heeft gezegd tot degenen die vóór hem gingen: ‘Gaet uijt, uijt de vergaderinge der boose’! Ook dat hij, toen allerlei vragen werden gedaan, bijvoorbeeld over de remonstrantsche vergadering, te Rotterdam in Maart 1619 gehouden (op die van 2 Dec. 1618 was Hollingerus niet tegenwoordig geweest), op bitsen toon heeft geantwoord: ‘Ik ben te Dordrecht op de synode geciteert om de vijf artikelen te verdedigen, en niet om met sulke onnutte en dwaze vragen gekweld te worden’. Van zijn predikambt ontzet (24 April 1619) trok hij met zijn lotgenooten naar Waalwijk, en kwam met Lomannus 24 Febr. 1621 te Antwerpen, waar de tweede vergadering der Remonstranten

[p. 798]

reeds gehouden was, maar nogmaals een vergadering bijeen kwam, waar ook zij werden opgenomen in den kring. Als remonstrantsch predikant diende hij de drie laatste maanden van 1621 in commissie de gemeente te Amersfoort (met Woudenberg en Bunschoten). Zóó is hij ook tijdelijk werkzaam geweest te Alkmaar, Wormer en Schoorl in 1624 en in een commissie voor ‘de bezorging der kerken en de correspondentie’. In 1629 is hij te Schoonhoven; op 27 Nov. van dat jaar vinden wij hem weer te Alkmaar; in 1632 te Tiel, van waar hij in 1642 is afgevaardigd naar een vergadering te Amsterdam. Verder is alleen bekend dat Tiel reeds in hetzelfde jaar vacant was. Hij schreef in 1622, anoniem; Des ouden hoochstgheleerden ende wijlvermaersten H. Desiderii Erasmi borghers van Rotterdam, requeste (Gedruct buyten Rotterdam 1622), een geestig verzoekschrift, aan Erasmus in den mond gelegd, waar deze zich over den haat der predikanten beklaagt en aan de overheid van Rotterdam verzoekt hem te beschermen. Hij gaf dit werkje uit omdat Jacob de Leeuw, gereformeerd predikant, in een preek de daad van den magistraat had afgekeurd om een standbeeld van Erasmus in metaal te laten gieten. Hij voegde daar bij: Spongia Erasmi; dat is uijtwissinge der calumnien.... Jacobi Levii [d.i. Ds. Jacobus de Leeuw] (1623).

Zie: de Bie en Loosjes, Biogr. Woordenb. v. Prot. Godgel. in Ned.IV, 174-176; (B. Dwinglo), Historisch Verhaal van 't ghene dat sich toegedraeghen heeft binnen Dordrecht in 1618 en 1619.... (gedrukt 1623 achter: Oorspronck ende Voortganck der Ned. Kerckel. Verschitlen tot op het Nat. Synodus van Dordrecht) fol. 8, 9, 53, 63, 76, 81, 89, 95, 102, 112, 119, 123, 135, 143, (206), 213, 217, alle deze bladzijden ‘recto’ en ‘verso’.

Knipscheer