Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Hasselaer, Mr. Pieter Cornelis]

HASSELAER (Mr. Pieter Cornelis), zoon van Cornelis (die voorgaat) en neef van den voorg., heer van de beide Eemnessen, geb. te Batavia 24 Maart 1720, overl. te Amsterdam 27 Apr. 1796. Na den dood van zijn vader, wellicht reeds eerder, ging hij naar Holland, promoveerde daar in de rechten en begon zijn regentenloopbaan te Amsterdam met de benoeming (1746) tot commissaris van kleine zaken, een der ‘subalterne banken van judicature’. Vervolgens werd hij schepen (1749), raad (1753) en water-fiscaal (1754). Zijn benoeming zal hij wel te danken gehad hebben aan zijn invloedrijken oom Gerard Arnout, tevens bewindhebber der O.I.C. Om echter wat spoediger fortuin te maken ging hij in dienst dier Compagnie. Terwijl Heeren XVII anders de bestemming der door hen uitgezonden dienaren steeds aan de regeering in Indië overlieten, werd hij al in patria bestemd voor de winstgevende betrekking van water-fiscaal te Batavia, waar hij 7 Sept. 1756 aankwam. Dank zij zijn huwelijk met een dochter van den G.-G. Jacob Mossel (1750-61), dat aldaar met ongeëvenaarde pracht voltrokken werd, was hij kort te voren (25 Maart 1757) tot resident van Cheribon benoemd. Om dit ambt zoo mogelijk nog profijtelijker te maken, werden de regentschappen Soemedang en Parakanmoentjang weer als vóór 1730 onder Cheribon geplaatst (12 Mei 1758). Op 28 Mei 1765 kwam uit Holland zijn benoeming af tot extraord. raad van Indië. Daar inmiddels zijn schoonvader Mossel voor een anderen landvoogd had plaats gemaakt, werden door zijn opvolger van der Parra (1761-75) de twee genoemde regentschappen weer onder Batavia geplaatst en aan diens neef van Tets toebedeeld. In 1771, het jaar waarin hij tot ordin. raad van Indië gekozen was, verliet hij het land, waar hem zooveel voorspoed ten deel gevallen was, om in de republiek zijn carrière als regent weder voort te zetten. Voor de terugreis werd tot vlootvoogd steeds de hoogst in rang geplaatste repatrieerende compagniesdienaar benoemd, die dan overal als admiraal werd begroet. Natuurlijk was H. de aangewezen man om daarvoor in aanmerking te komen, maar het trof ongelukkig, dat van der Parra's neef Jan Vos, overigens lager in rang, het admiraalschap eveneens ambieerde. De ijdele landvoogd, onder wiens bestuur het nepotisme hoogtij vierde, wist die moeilijkheid niet anders te overkomen dan door de retourvloot ditmaal onder het bevel van twee admiraals onder zeil te laten gaan (Nov. 1771). Op 30 Apr. 1772 zag hij na een voorspoedige reis op zijn schip ‘de Azia’ het vaderland weer. Bij de eerstvolgende electie in Febr. 1773 viel op hem

[p. 706]

de keuze als burgemeester van Amsterdam, hetgeen hij in het geheel achtmaal geweest is. Voorts werd hij aangesteld tot meesterknaap van Gooiland (1774), zooveel als rechter in zaken van houtvesterij, terwijl hij in 1777 tot bewindhebber der O.I.C. gekozen werd. Met zijne drie medeburgemeesteren Elias, Huydekoper en Straalman, werd hij op Maandag 19 Jan. 1795 uit zijn ambt ontslagen om plaats te maken voor de democratie. ‘Le charmant vieillard, la santé et le contentement personnifiés’, heeft deze verandering maar een jaar overleefd.

Hij huwde 12 Apr. 1740 met Clara Wendela Sautijn, die in 1756 op de reede van Texel overleed. Zijn tweede echtgenoote was Geertruida Margaretha, dochter van Jacob Mossel, G.-G. van Ned. Ind. en van Adriana Appels. Na haar dood hertrouwde hij te Haarlem, 10 Oct. 1773 met Laurentia Clara Elisabeth van Haeften. Hij was de zwager van Hendrik Hooft Gerritsz en van Mr. Pieter Hartsinck, beiden kooplieden. Zijn schoonzoons waren Mr. J.A. de Roth, die ten gevolge der revolutionnaire beweging van 1787 zitting in den raad der stad Amsterdam kreeg, en Lodewijk Hovy. Verder was hij de oom ván P.C. Hartsinck.

Zijn portret met zijn familie, geschilderd door van der Mijn (1763), bevindt zich in het Rijksmuseum te Amsterdam.

Zie: Elias, De vroedschap van Amsterdam (Haarl. 1903) II, 903, CLXIV, tab. VIII: de Haan, Priangan IV en Oud- Batavia I, 179, II, 207: Navorscher (1902) 240.

Bartelds