Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Hartsinck, Willem]

HARTSINCK (Willem), zoon van Carel, die voorgaat, ged. te Meurs 28 Febr. 1648, overl. te Batavia 30 Januari 1695. Evenals zijn vader trad hij in dienst der O.I.C., onderscheidde zich op de expeditie van zijn oom Rijcklof van Goens naar Ceilon en St. Thomé (zie art. Fr. Caron, kol. 255) en vertrok vervolgens als kapitein naar Java's N.O. kust, waar ook Speelman hem leerde waardeeren als een bekwaam officier. In 1678 ondernam hij met kapitein Jonker een tocht naar Tjileungsir, ten Z. van Bekasi in de bataviasche ommelanden; in 1679 stond hij aan het hoofd eener troepenmacht tegen de Bantammers, die Maroenda (tusschen de stad en Tandjongpriok) verontrustten en fungeerde in 1682 als chef van het ‘vliegent legertie’, dat Tangerang in bedwang moest houden, hetwelk hij veroverde. Hierdoor werd de sultan, Aboel Natzar, voorloopig uit den nood gered. Toen in dien tijd Palembang door de Djambiërs in het nauw werd gebracht, trok hij ‘als commandeur en commissaris’ daar met een legermnacht heen om de zaken tot een goed einde te brengen. Eind 1683 werd hij als garnizoenscommandant te Bantam geplaatst, waar hij in April 1684 Fr. Tack opvolgde, die daar het vredestractaat had tot stand gebracht. Uit erkentelijkheid wegens de inneming van Tangerang vereerde de jonge sultan hem een kris met gouden gevest, omzet met diamanten. De beëindiging van den bantamschen successieoorlog was een heele opluchting voor de hooge overheid, die thans niet alleen een eind gemaakt had aan de toenemende onveiligheid in de ommelanden, maar zich in het genot gesteld zag van het haar toegezegde handelsmonopolie. De agenten der engelsche O.I.C., weldra gevolgd door de Franschen en de Denen, verlieten voorgoed hun laatste loge op Java. Van 20 Juli 1685 tot 13 Oct. 1690 was hij gouverneur van Makassar, waar hij het maar moeilijk vinden kon met den tot vorst van Boni verheven Aroe Palakka, onzen bondgenoot in den oorlog met den sultan van Makassar en later in den langen strijd tegen den pretendent Troeno Djojo. In 1694 werd hij gezaghebber te Bantam en nog in hetzelfde jaar wederom te Makassar benoemd, welke benoeming echter

[p. 703]

wegens zijn ziekte werd ingetrokken. Kort daarna overleed hij.

Hij was eigenaar (1676) van een land in de omgeving van Mr. Cornelis, waar later het buitenverblijf van den G.-G. v. Imhoff zou verrijzen. Deze gronden kwamen nl. na zijn dood aan Jacob Pelgrom, wiens dochter de schoonmoeder werd van genoemden landvoogd.

Hij was 6 Juni 1675 gehuwd met. Maria Pit. geb. te Paliacate, overl. vóór 1695, zeer waarschijnlijk de dochter van Laurens Pit, die in 1652 opperhoofd aldaar was. Dit huwelijk bleef kinderloos. Bij een gewezen slavin Roselijn van Makassar had hij drie kinderen: Willem, geb. 1683, Salomon, en Eva, gehuwd met Bathasar Ravensberg, boekhouder. Deze drie erfden een derde van zijn nalatenschap. In zijn testament beval hij, dat zij bij de moeder zouden blijven; sedert 1649 was het trouwens verboden om halfbloeds naar Nederland over te voeren en zelfs mannen, die met een ‘mixtiesche’ gehuwd waren, een resolutie, waaraan echter niet de hand gehouden is. De verbodsbepaling tegen het repatrieeren van burgers, die een inlandsche vrouw tot echtgenoote hadden, dateerde reeds van 1617. Uit deze makassaarsche Hartsinck's zijn geen personen van beteekenis voortgesproten.

Zie: de Haan, Priangan I; dezelfde, Oud- Batavia I en II; Wagenaar, Vad. Hist. XV, 309.

Bartelds