Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Happel, Johannes Maurits van]

HAPPEL (Johannes Maurits van), zoon van Martinus v. H., geb. te Rauschenberg in Hessen-Nassau, overl. te Batavia 13 Juni 1690. Deze officier, gewoonlijk luitenant Maurits genoemd, in dienst bij de legermacht der O.I.C. wordt in 1680 vermeld als bevelvoerend sergeant op het fort Salida, Sumatra's W.K., waar hij zich weldra op een tocht tegen Priaman tot vaandrig benoemd zag. Ook door zijn voor die dagen groote kennis van het Maleisch en zijn handigheid in den omgang met de inlanders had hij de aandacht op zich gevestigd. Bij res. 31 Maart 1682 wordt hij als provisioneel luitenant ingedeeld bij de troepen bestemd tegen Tangerang, dat door den bantamschen sultan Ageng bijzonder versterkt was en eerst na vele gevechten kon genomen worden. Tweemalen werd hij dat jaar ernstig gewond. Op 19 Jan. 1683 wordt hem de vervolging opgedragen van sheik Joesoef, den rijksbestierder, gehuwd met een dochter van Ageng. Deze schoonzoon had grooten invloed op diens jongsten zoon Poerbaja, welke door hem tot een bedevaart naar Mekka was overgehaald. In Juli komt hij ziek te Cheribon aan, vereenigt zich na zijn herstel in Augustus met de troepenmacht van Johan Ruys, waarna het den onzen gelukte Joesoef gevangen te nemen. Bij res. 23 Jan. 1684 zendt de regeering hem naar Tandjongpoera om maatregelen te treffen ten einde Poerbaja in handen te krijgen. Kort daarna tot provisioneel kapitein bevorderd, neemt hij in Aug.

[p. 682]

1684 deel aan den tocht onder Couper tegen Soerapati, den voormaligen balineeschen slaaf, die zich opgeworpen had tot hoofd van een talrijke bende gedroste slaven, welke door Ruys waren overgehaald tegen belofte van opheffing hunner slavernij onder de vanen der Compagnie te dienen. De Hollanders echter niet vertrouwend was hij later met de zijnen uitgeweken naar het gebergte, waar hij er, in de onbekende binnenlanden tot Loeringtengah vervolgd, in slaagde de wijk naar Kartasoera te nemen. In 1685 tot kapitein der bataviasche buitenforten benoemd en ook tot heemraad legt v. H. zich toe op landontginning aan de Krokot. In 1686 is hij echter weer op Japara, waar Valentijn hem leerde kennen; in 1688 op Java's n.o. kust en Madoera en treedt nog datzelfde jaar als hoofd te Japara op, waar hij ‘sieck ende lam’, weldra te Batavia overleed.

Hij was gehuwd met Johanna de Bollan (1664-1732), dochter van Jacques, afkomstig uit Luik. Uit dezen echt sproten Henriëtte, zeer jong gestorven, en Anna Catharina(1685-1730), geh. met Mr. Laurens Tolling, die als raad van Indië in 1725 is overleden. Hij had bij haar een dochter Johanna Alida Tolling (1707-29), gehuwd met den lateren G.-G. Adriaan Valckenier (1737-41) (zie dl. VII, kol. 1221). Na den dood van haar echtgenoot, hertrouwde Johanna van H. met den bekenden veldoverste en raad van Indië Herman de Wilde (gest. 1707) van 's Gravenhage. Dit huwelijk bleef kinderloos. Haar broer Mr. Hendrik de Bollan (1655-1701) studeerde te Leiden in de rechten en werd bij res. 27 Nov. 1688 tot landdrost te Batavia benoemd, in welk ambt hij overleden is. Bij haar dood liet zij een groot vermogen na.

Zie: de Haan, Priangan I; Vogel, O.I. Reisebeschreibung (Altenburg 1706); Valentijn IV, 1, 29; Indische Gids 1901, 619.

Bartelds