Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Gangelt, Nicolaas van]

GANGELT (Nicolaas van), kartuizer, overl. te Roermond 1598 of 1599. Hij was geprofest monnik van het kartuizerklooster Betlehem te Roermnond. Toen deze stad 23 Juli 1572 werd ingenomen door de troepen van den Prins van Oranje, richtten deze er een slachting aan onder de kloosterlingen en geestelijkheid. In het klooster der kartuizers aan de Swalmerstraat doodden zij 9 paters en 3 leekebroeders, terwijl andere leden

[p. 584]

van het convent ernstige mishandelingen hadden te verduren. De prior Joachim van Tongerlo (dl. VI,kol. 1279) had in der haast het grootste deel der kloostergemeente in de kerk rondom het altaar verzameld. Hier maande hij de zijnen aan tot standvastigheid, en daar den kloosterlingen geen tijd meer was gelaten om ieder in het bijzonder biecht te spreken, ontvingen zij na een openbare belijdenis de absolutie. Onmiddellijk daarop volgde de gruwelijke slachting. Nadat de soldaten reeds in de gangen en cellen 3 broeders en 2 paters hadden afgemaakt, verschenen zij, roepende om geld en kostbaarheden, in de kerk. Het eerst staken zij hier Hendrik Wellen (dl. VI, kol. 1310) neer. Vervolgens richtten zij zich tot den diaken Nicolaas van G., die geknield zijn armen biddend omhoog hield geheven. Zij losten op hem een schot en de kogel ging door zijn handen. Hij viel nu voorover ter aarde, waarop de bende hem liet liggen en zich met de andere slachtoffers ging bezig houden. Met Johannes van Maastricht (zie art.) werd Dom Nicolaas weggevoerd en later voor losgeld vrijgelaten.

Toen later de chartreuse van Roermond weder werd bevolkt, keerde hij er terug. Bij zijn overlijden bekleedde hij daar het ambt van procurator.

Zie: L. Surius, Commentarius brevis rerum in orbe gestarum, ab anno satutis MD usque in annum MDLXXIIII (Colon. 1579); A. Havensius, Historica relatio duodecim martyrum cartusianorum qui Ruremundae in Ducatu Geldriae agonem suum feliciter compleverunt (Colon. 1608; Gand. 1608); Havensius - Uwens, Historie van twelf Martelaers der Carthuyser Ordre (Roermond 1649); O. Hesse, De Martelaren van Roermond, een bronnenstudie in Limb. Jaarb. XVII (1911); Jos. Habets, Gesch. bisd. Roermond I, 66 vlg., III, 714 vlg.; Kronenberg, Neerlands Heiligen in later eeuwen I, 149, vlg.; De nieuwe Koerier van 15, 22, 25, 29 Juli en 5 Aug. 1922, artikelen bij de 350-jarige herdenking van hun marteldood door J.D.D. Keulers, P.J.M. van Gils, P. Albers, A.F. van Beurden, W. G(oossens) e.a.; Cartae Capituti Generalis Ordinis Cartusiensis (Ms. Certosa del Galuzzo, Florence).

Scholtens