Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Dijk, Jacob van]

DIJK (Jacob van), geb. te Vlaardingen 25 Jan. 1745, als zoon van Leendert van Dijk en Adriaantje Sanders, die tot den landbouwenden stand behoorden, overl. te Kralingen 10 Mei 1828.

Tot zijn tiende jaar ging hij school; toen overleed zijn vader ten gevolge van een ongeluk. Jacob moest zijn moeder voortaan ter zijde staan in de bouwerij. Dit verhinderde hem niet na afloop van de dagtaak les te nemen of zich door zelfstudie verder te bekwamen. Nadat de kleine veestal van zijn moeder tot drie keeren toe verloren ging door de veepest, geraakte het gezin in groote armoede. Het gelukte hem eenige stedelijke ambten te verkrijgen: zoo werd hij stadshavendieper, bierkruier en turfdrager, welke ambten hij tot 1783 vervulde, in welk jaar hij benoemd werd tot Gaarder van 's Lands middelen te Nieuwerkerk. Deze functie vervulde hij tot 1805 toen hij benoemd werd tot ontvanger; in 1810 werd zijn functie opgeheven en moest hij van een schraal pensioen rondkomen, zoodat hij wederom in zorgvolle omstandigheden verkeerde. Bij de herstelling in 1813 kreeg hij weder een aanstelling, nl. die van Ontvanger der Indirecte Belastingen en kort daarop ook die tot ontvanger van den Impost op de turf te Kralingen; in 1817 werd hij gepensionneerd.

In 1775 was van Dijk gehuwd met Aartje van Kempen, die hem in 1812 ontviel. Van Dijk genoot een zekere bekendheid als dich-

[p. 452]

ter. Hij was niet de eerste van zijn geslacht, die zich daartoe geroepen gevoelde, want zijn grootvader moet een bekend rederijker geweest zijn en was waarschijnlijk een sieraad van de destijds nog bestaande vlaardingsche Rederijkerskamer d'Akerboom. Bij verschillende gelegenheden zagen gedichten van hem het licht, terwijl hij meerdere malen bekroond werd door Taal- en Dichtlievende Genootschappen. Den 29sten September 1783 werd hij gekozen tot medelid van het Haagsche Dichtlievende Genootschap ‘Kunstliefde spaart geen vlijt’. In de verhandelingen van genoemd genootschap verschenen meerdere van zijn werken: De verheerlyking van Jezus Christus op den Burger, De voor- en nadeelen van den Rijkdom, De beste burger, De wiskundige Droom.

In het bekende vlaardingsche zangverschil in 1775 koos hij de partij van de ‘lange zangers’ en naar aanleiding van deze zaak, die zoovele gemoederen in beweging bracht, verscheen van zijn hand een werkje: Vlaardings Zangverschil of Historisch Verhaal.... door E.D.G.Z. Verschillende gedichten, enz. verschenen in afzonderlijke uitgaaf: De Vrijheid van Drukpers (Rott. 1786); De welberaden stap voor 't Vaderland (Haarl. z.j.); Het nut der luchtbollen; Gedichten (Haarl. 1789); Verlossing der Israëlieten uit Egypte (Haarl. 1791).

Na zijn overlijden werden zijn Nagelatene Schriften te Rotterdam in 1834 uitgegeven in 2 dln. door de zorgen van W. van den Honaard.

Het reeds genoemde Haagsche Dichtlievende Genootschap liet zijn schilderij maken door Bolomy, waarnaar R. Vinkeles een kopergravure maakte. In Vlaardingen werd een straat naar hem genoemd, de Jacob van Dijkstraat. Zijn portret werd nog geteekend door A. Schouman en gelithografeerd door R. Vinkeles.

Sigal