Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Doornik, Dr. Jacob Elisa]

DOORNIK (Dr. Jacob Elisa), geb. te Leiden 17 Juni 1777, overl. te N.-Orleans (U.S.A.) 3 Juni 1837, zoon van Frederik Wolphert en van diens eerste vrouw Henriëtte Elisabeth van Baerle.

Hij werd 5 April 1792 en nogmaals 16 Sept. 1793 te Leiden als student ingeschreven en promoveerde aldaar 20 Juni 1797 tot doctor in de medicijnen op Theses Medicae Inaugurales, die hij opdroeg aan zijn broeder Mr. Jan Doornik. Hij vestigde zich als geneesheer te Amsterdam, verwierf zich reeds spoedig een uitgebreide praktijk, werd lid der Holl. Maatschappij van Kunsten en Wetenschappen en van het Genootschap ter Bevordering der Heelkunde aldaar. Omstreeks 1810 vertrok hij, om de toen heerschende troebelen, naar N.O. Indië, vestigde zich te Batavia, werd inspecteur-generaal der hospitalen aldaar, voor welk ambt hij evenwel spoedig bedankte, en lid van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. In de annalen van dit genootschap wordt zijn naam met eere vermeld (zie: Gedenkboek hieronder). Wegens zijn Vrijmoedige gedachten moest hij in 1827 Java verlaten; hij begaf zich toen naar Nieuw-Orleans en is daar overleden.

Van hem bestaan de volgende werken: Aanmerkingen op het veronderstelde vermogen der Koepokstof, om door derzelver Inenting den Mensch voor de wezenlijke Menschenpokken te beveiligen (Amst., L. van Es. 1801); Verhandeling over de Levenskragt, volgens Dynamische Grondbeginselen (Amst., L.v. Es. 1804); De Herssenschedelleer van Gall, getoetst aan Natuurkunde en Wijsbegeerte; met platen (Amst., Holtrop 1805); Verhandeling tot opheldering der bovennatuurkundige beginselen van Kant's leer der krachten.

Verscheidene afzonderlijke deelen der natuurkunde werden door Doornik in denzelfden geest als laatstgenoemd werk behandeld, welke stukken bijna alle in van Hemert's Magazijn voor de Kritische Wijsbegeerte geplaatst zijn. Bovendien gaf hij in 1826 in het licht Vrijmoedige gedachten over Neerlands Indië en over de regering van den Gouverneur-Generaal van der Capellen (Amst., C.G. Sulpke), welk lijvig geschrift de oorzaak tot zijn verwijdering uit O. Indië werd. (Door een onbekende werd in 1827 bij J.C. v. Kesteren te Amsterdam in het licht gegeven: Korte Beschouwing van de Vrijm. Gedachten.... enz. door J.E. Doornik, Med. Doct.). In het tijdschrift De Schouwburg plaatste Doornik een verhande

[p. 418]

ling over de afkomst van den mensch uit het geslacht der apen; de groningsche hoogleeraar G. Bakker schreef op dit artikel een weerlegging.

Hij huwde tweemaal. Eerst te Amsterdam in 1798 of 1799 met Anna Magdalena d'Arnaud, overl. te Batavia 19 April 1821, dochter van Jan en van Magdalena Jacoba Youw. Daarna hertrouwde hij te Batavia 29 Mei 1822 met Henriëtte Maria d'Ozy (1797-1877), later hertrouwd met Balthazar Kemper, en dochter van Reinier en van Maria Philippina Meurs.

Uit het eerste huwelijk sproten vier kinderen, o.a. Frederik Hendrik, hiervoor; uit het tweede huwelijk werd een zoon geboren, Dr. Jean Jacques Frederik Henry Theodore Merkus Doornik, die volgt.

Een welgelijkend portret van hem, door I. Zink geschilderd, werd door W. van Senus in koper gebracht.

Zie: T.H. der Kinderen, Gedenkboek van het Batav. Genootsch. voor K. en W. gedurende de eerste eeuw van zijn bestaan (1778-1878), 68, 75, 76, 256; Algem. Konst- en Letterbode (1808) I, 210, 241; Algem. Nederl. Familieblad XI (1894), 179, 180.

Regt