Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Domselaer, Tobias van]

DOMSELAER (Tobias van) woonde in de tweede helft der zeventiende eeuw te Amsterdam, waar hij zich vooral bekend heeft gemaakt als voorstander van het tooneel en regent van den schouwburg, welk ambt hij niet minder dan tweeen-twintig jaren lang heeft bekleed. Daardoor was hij ook nauw bevriend met den tooneeldichter Jan Vos, die met hem in de schouwburgdirectie zat en aan wien hij stellig historische gegevens aan de hand deed voor zijn tooneelstukken. In 1654 werd hij regent van den schouwburg; met Vos heeft hij tot diens dood in 1667 samengewerkt. Ook daarna bleef hij regent; als zoodanig gaf hij in 1670 een Beschrijving der sieraden van 't tooneel uit, die de vertooningen geeft, die Vos bij Bontius' Belegeringh ende ontsettingh der stadt Leyden in 1660 en volgende jaren had gegeven. In dezen tijd was Domselaer ook betrokken bij den tooneelstrijd, die door en om Dr. Lodewijk Meyer ontbrandde. Domselaer was een tegenstander van het classicisme van Meyer en stond als schouwburgregent tegenover hem: in 1669 hielp hij dan ook mede om Meyer's aanhangers uit de schouwburgdirectie te verwijderen. In 1677 kwam een reorganisatie daarvan tot stand, zoodat de regenten voortaan om de drie jaar zouden aftreden: vandaar, dat Domselaer in 1679 aftrad. Maar in 1680 werd hij weer herbenoemd. Daarna hooren wij niet meer van hem; hij zal kort daarna zijn gestorven. Intusschen is Domselaer het meest bekend gebleven door zijn studiën over de geschiedenis van Amsterdam. Het resultaat is te vinden in de Beschrijvinge van Amsterdam, haar eerste oorspronk.... tot 1665. Met 120 afb. (Amst. 1665; 4^o). Dit boek wordt gewoonlijk naar Domselaer genoemd, hoewel ook anderen eraan medewerkten. Het ‘Nodigh Bericht Aan den Lezer’ is geteekend door Domselaer, zoodat hij wel de redacteur van het boek zal zijn geweest. Blijkens den inhoud bewerkte hij zelf bovendien het tweede boek, dat de geschiedenis der heeren van Amstel en van Amstelland beschrijft tot 1323, het eerste deel van het derde boek, de geschiedenis van Amsterdam tot 1482, het derde deel daarvan, de ontwikkeling der stad van 1585 tot 1665, terwijl hij bovendien medewerkte aan het zesde boek (met Dapper, P.C.H. en L.v.A.), dat de politieke

[p. 409]

geschiedenis van Amsterdam geeft van 1323 tot 1665. Arnoldus Montanus schreef het eerste boek over de eerste bewoners van Amstelland, Isaac Commelin het tweede deel van het derde boek, de ontwikkeling van Amsterdam van 1482 tot 1585, en het vierde boek, de beschrijving der gebouwen, Dapper eindelijk het vijfde boek, de beschrijving der regeering. Als geheel is Domselaer een nog altijd zeer bruikbare en leerzame historische beschrijving van Amsterdam in den tijd van de Witt. Over deze laatste periode in het algemeen schreef hij zijn Het ontroerde Nederland (Amst. 1674-1676, 2 dln. 8^o).

Zie: Nijhoff, Bibliographie der Nederlandsche plaatsbeschrijvingen, in voce; te Winkel, Ontwikkelingsgang der Nederlandsche Letterkunde II, 454, 463, III, 23, 38, 48 Worp, Gesch. van den Amst. schouwbur 82, 84, 88 vlg., 124, 128 vlg., 138, 164, 167.

Brugmans