Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Dedem tot den Gelder, jhr. Frederik Gijsbert van]

DEDEM TOT DEN GELDER (jhr. Frederik Gijsbert van), geb. op den Gelder, onder Wijhe, 17 Febr. 1743, gedoopt te Wijhe 23 Febr. overl. op den Gelder 3 Maart 1820, zoon van Anthony, heer van den Gelder, en van Isabella Frederica Charlotte van Rechteren tot Mennigeshave.

Hij was heer van den Gelder, van de Hachmeule (havezathe onder Ambt Delden), den Peckendam (h. onder Diepenheim) en den Krytenberg (h. onder Wijhe). Van Dedem werd in de ridderschap van Overijsel beschreven wegens den Gelder 28 Febr. 1767, wegens den Peckendam 31 Maart 1770 en wegens de Hachmeule 3 April 1776. De Hachmeule kocht hij 13 April 1774 voor ƒ 16.214 van den graaf van Wassenaer-Twickel. Door de overijselsche ridderschap afgevaardigd naar de Staten-Generaal, komt hij in 1780 voor als president dier Staten en hielp in dat jaar het verbond van de republiek met Frankrijk te sluiten. Als zéér franschgezind bekend, werd hij 29 Maart 1784 door H.H. Mog. benoemd tot ambassadeur aan het hof te Constantinopel, welke waardigheid hij gedurende een kwart eeuw bekleedde. Op zijn verren post bleef hij levendig belang stellen in alles wat zijn vaderland betrof. Zoo zond hij in 1797 een som van ƒ 1000 aan de Nationale Vergadering, als bijdrage in de kosten tot herstel der vloot. In 1799 bewerkte sir William Sidney Smith, britsch admiraal, samen met zijn broeder James Spencer Smith, engelsch gezant te Constantinopel, een verbond van de Porte met Engeland. De fransche gezant te Constantinopel stelde toen een belangrijk deel van zijn archief onder de hoede van van Dedem; toen deze weigerde de stukken aan de engelschen over te geven, werd hij op aansporing van Sidney Smith van het turksche hof

[p. 365]

verwijderd en bracht twee jaar te Boekarest door. Nadat de fransche expeditie in Egypte was geëindigd en laatstgenoemd gewest weder aan de Ottomaansche Porte was teruggegeven, sloot Turkije in 1801 vrede met Frankrijk en kon van Dedem op zijn vroegeren post terugkeeren. Hij bleef er tot 1809. In 1806 door koning Lodewijk benoemd tot commandeur in de Orde van de Unie, werd hij bij de inlijving van ons land bij het fransche keizerrijk officier van het Legioen van Eer, comte de l'empire en 30 Dec. 1810 senateur. Als zoodanig was hij één der zes Nederlanders, die leden zijn geweest van den franschen Senaat. Na de restauratie vestigde hij zich weder in ons land met behoud van het pensioen hem door het fransche gouvernement toegekend. Wel werd hij bij het herstel der Duitsche Orde, 8 Aug. 1815, tot coadjutor der D.O. Balye van Utrecht benoemd, terwijl hij bij K.B. van 28 Aug. 1814 benoemd werd in de ridderschap van Overijsel (onder den naam van F.G. van D. tot de Hachmeule), maar gunstbewijzen waren dit juist niet. Koning Willem I voelde zich blijkbaar niet tot den ultra-franschgezinden edelman aangetrokken en liet hem als landedelman stil zijn vaderlijk goed den Gelder bewonen tot zijn dood in 1820.

Hij was te Olst 8 Nov. 1771 gehuwd met Adriana Frederica Johanna Sloet, vrouwe van Lindenhorst (1746-1815) dochter van Boldewijn, heer van L., en van Frederica Margaretha Sloet. Behalve een zoon jhr. Anthony Boldewijn Gijsbert van D., die hier voorgaat, won van Dedem nog een dochter jkvr. Johanna Philippina Hermanna van D., sedert 1791 gade van Friedrich Wilhelm Ernst freiherr von Knobelsdorff. Haar naam blijft o.a. bewaard op twee zilveren broodschalen, die zij in 1835 aan de kerk te Wijhe vereerde.

Zie: Nederl. Adelsboek (1913), 151; ter Kuile, Havezathen v. Overijsel, 85; Balye v. Utrecht, 107; Vervolg op Wagenaar X, 309, XII, 244-250, XXXVIII, 169, XLII, 25; de Jonge, Gesch. Ned. Zeewezen VI stuk I, 392; Ned. Heraut (1887) 268; Kobus en de Rivecourt, Biog. Wdb. Over zijn vrouw: Bijdr. Gesch. Overijsel XI, 375.

Regt