Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Dedem van den Gelder, jhr. Anthony Boldewijn Gijsbert van]

DEDEM VAN DEN GELDER (jhr. Anthony Boldewijn Gijsbert van), geb. op kasteel de Gelder onder Wijhe 24 Aug. 1774, overl. te Piera Pelago in Italië 14 Aug. 1825, zoon van jhr. Frederik Gijsbert, die volgt, en van A.F.J. Sloet.

Hij volgde op tienjarigen leeftijd zijn vader naar Constantinopel, deed ouder geworden een reis door de Levant en Egypte en keerde daarna naar Nederland terug, waar hij zich wel voorstander der revolutie betoonde, doch groote sympathie had voor prins Frederik van Oranje. Wegens Overijsel afgevaardigd naar de Staten-Generaal, werd hij in 1795, niet of nauwelijks 21 jaar oud, als gevolmachtigd minister naar Stockholm en ook naar Parijs gezonden. In 1798 keerde hij uit Frankrijk op zijn vaderlijke goederen terug, maar nam bij den engelsch-russischen inval dienst bij den staf van generaal Daendels, met wien hij den veldtocht in N.-Holland meemaakte, tot hij 19 Sept. 1799 in den slag bij Bergen, door het storten van zijn doodelijk gewond paard, door de Engelschen werd krijgsgevangen gemaakt. Na zijn terugkeer in het vaderland vervulde hij onderscheidene gezantschappen, zoo naar Londen als Stuttgart, Florence, Rome en Parijs, waar hij tot 1806 verbleef. Door Rutger Jan Schimmelpenninck tot generaalmajoor bevorderd, benoemde koning Lodewijk

[p. 364]

hem tot eersten kamerheer en zond hem als gezant naar Cassel en Napels. Hij werd uit Napels teruggeroepen om zitting te nemen in den krijgsraad, die de generaals Marchand en Radet moest oordeelen. Bij de inlijving bij Frankrijk ging hij in franschen militairen dienst over; hij behield zijn rang, doch diende in ondergeschikte betrekking. Napoleon benoemde hem tot comte de l'empire en tot brigade-generaal bij de bezetting te Hamburg, doch toen de oorlog met Rusland uitbrak, kreeg hij het bevel over een brigade, behoorende tot het 1e legercorps onder commando van den koning van Napels. Als zoodanig onderscheidde hij zich in de gevechten en veldslagen bij Lutzen, Bautzen, Leipzig, Parmna en Piacenza en keerde in 1814 naar Nederland terug, waar hij, hoewel vruchteloos, zijn diensten aan koning Willem aanbood. Daarop vertrok hij wederom naar Frankrijk en werd door Lodewijk XVIII met den generaalsrang bekleed. In 1816 aangesteld tot commandant van het departement van de Jura en tot generaal-inspecteur der infanterie, ontving hij de ridderorde van St. Louis. In zijn laatste jaren woonde hij ambteloos in Italië. Hij was de laatste mannelijke afstammeling van den tak van Dedem tot den Gelder; zijn kasteel de Gelder vererfde aan zijn eenige zuster en kwam daardoor aan het geslacht van Knobelsdorff.

Van Dedem liet Memoires na, te Parijs in 1900 met zijn portret in het licht gegeven en besproken in onderstaanden Spectator.

Zie: Nederl. Adelsboek (1913) 152; Blok, Gesch.² IV, 154; Vervolg op Wagenaar XLII, 25; Vonk, Gesch. Landing van het Eng.-Russische Leger I, 243; Bosscha, Ned. Heldend. te Land²; Kobus en de Rivecourt, Biogr. Wdb.; Ned. Spectator (1900), 106.

Regt