Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Bauer, Johan Joseph Aloysius Godlieb]

BAUER (Johan Joseph Aloysius Godlieb), geb. te Gross-Glogau (of Breslau) 1767, overl. te Batavia 1823. In Mei 1785 liet hij zich aanmonsteren als soldaat in dienst der O.-I.C., en kwam Febr. 86 in Indië aan, waar hij in 1790, 96, 99 en 1802 resp. tot jong-assistent, absoluut-assistent, boekhouder en onderkoopman op het comptoir der generale visite bevorderd werd. Van 1803-08 doorliep hij de rangen van koopman en eersten suppoost op het comptoir generaal, van factuurhouder op het negotiekantoor, van scriba en lid der commissie tot inspectie der Regentschappen en van opperkoopman. In dien rang werd hij benoemd tot visitateur-generaal en president-boedelmeester. Nog in hetzelfde jaar 1808 trad hij op als president der pas opgerichte Rekenkamer. Tijdens het engelsche tusschenbestuur komt hij tot 1816 voor als accountant. Levysohn Norman noemt hem als zoodanig ‘de spil der financieele administratie’. Tijdens het bewind der C.-G.'s werd hij weer president der Rekenkamer, wat hij tot zijn dood gebleven is. Het antagonisme tusschen het opperbestuur in Bengalen en Raffles weerspiegelt zich in hun beoordeeling van Bauer. Terwijl het eerste herhaaldelijk aanmerkingen maakt op de boekhouding te Batavia, prijst de landvoogd zijn ‘superior talents and integrity’. Als men hem in Calcutta

[p. 61]

door een ander vervangen wil zien, haast R. zich 's mans verdiensten in een helder licht te plaatsen. Toen de engelsche commissarissen, belast met de bestuursovergave, hem onachtzaamheid en verzuim verweten (1817), wist B. in 1819 geen andere verontschuldiging daartegen in te brengen dan dat hij nauwgezetheid tegen den overweldiger niet noodig geoordeeld had. Die hoogst eigenaardige zienswijze kwam hem op een scherpe terechtwijzing van den G.-G. te staan.

Sedert 1816 was hij eigenaar van het land Kadoewang; hij woonde in 1817 op den hoek van Molenvliet en Rijswijk.

Hij was gehuwd met Johanna Elisabeth Fisser (gest. 1823), waarvan hij gescheiden is. Zij schonk hem een zoon Frederik Clemens, geb. te Soerabaia 1797. Ook had hij een zoontje Petrus Josephus bij een grisseesche vrouw. Zijn graftombe bevindt zich op Tanah Abang.

Zie: de Haan, Priangan I (Batav. 1910); Levysohn Norman, De Br. heersch. over Java en onderhoorigh. (Leiden 1857); Mijer, Kronijk van Ned. Ind. 280 I.

Bartelds