Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Wassenaer, Jacob van]

WASSENAER (Jacob van), of Waessenaer, is wel dezelfde, die als geboren omstr. 1607 en afkomstig uit 's Gravenhage, op 19 Maart 1626 en 10 Dec. 1627 te Leiden is ingeschreven als stud. math. In 1635 loste hij door Stampioen (II, kol. 1358) te Rotterdam opgegeven vraagstukken op en maakte dezen opmerkzaam op fouten. Toen of weldra was hij landmeter ‘'s Hoofs Provinciael’ te Utrecht, ‘woonende voor Claerenbergh’. Naar aanleiding van twee in 1638 wederom door Stampioen aangeslagen vraagstukken, het een over den aanval op een hoornwerk, het andere over de bepaling der lengte en breedte eener plaats uit de schaduw van drie stokken, werd hij opnieuw in een twist met dezen gewikkeld, welke een verderen strijd over worteltrekking en het oplossen van hoogere machtsvergelijkingen ten gevolge had. In 1638 publiceerde W. een Solutie op het eerste vraagstuk, bestreden door Stampioen in een einde Dec. 1638 verschenen Openbaeringe (1638); waarschijnlijk was het omstreeks dezen tijd, dat W. ook eenige Quaestien de liefhebbers voorghestelt te solveeren uitgaf. Stampioen's bestrijding van het eerste geschrift gaf W. aanleiding tot uitgave zijner Aenmerkingen op den nieuwen stelregel (Leiden 1639), waarin ook het tweede vraagstuk ter sprake komt. Hierin maakte W. gebruik van de nog niet lang geleden verschenen Géometrie van Descartes, die sinds Sept. 1639 ook zelf aan de zijde van W. aan den strijd een werkzaam aandeel nam. Op 20 Oct. 1639 kwam men overeen een som gelds in handen van den leidschen rector magnificus te stellen, terwijl op twee door Stampioen tegen W. gepubliceeerde Dagvaard-brieven, door dezen in begin Nov. 1639 een Antwoorde werd uitgegeven. Gedurende den verderen twist, waarin de oudere Frans van Schooten (kol. 1108), Golius, van Berlicom (I, kol. 317) te Rotterdam en Schotanus te Utrecht arbiters waren, en ook Const. Huygens gemoeid is, draalde Stampioen echter met de mededeeling zijner argumenten, waarom W. in het begin van 1640, een Tijdtraminge uitgaf. Nadat hierop Stampioen zijn bewijzen had doen drukken en inzenden, beslisten op 24 Mei 1640 van Schooten en Golius ten gunste van W., die den geheelen strijd nog eens recapituleerde in Den onwissen wiskonstenaer I.I. Stampioenius ontdeckt (Nov. 1640), waarin nog enkele vondsten van Descartes, die tot het laatste oogenblik den strijd had geleid,

[p. 1309]

werden gepubliceerd. Echter schijnt later eenige verkoeling tusschen dezen en W. te zijn ingetreden. Met Ez. de Decker (I, kol. 690) vervaardigde W. nog in 1642 een kaart van de aanwassen aan de zuidzijde van Dubbeldam (Hingman, Inv. Kaarten op het Rijks-archief II, no. 1242; zie ook no. 2189). Het verloop van den twist van W. en Stampioen en in het bijzonder de discussie over het stokkenvraagstuk, is ook uiteengezet door Frans van Schooten den jongeren, in zijn uitgaaf met commentaren der Geometria van Descartes (ed. 1649, p. 323-335). Daar W. zich in een zijner in 1640 verschenen strijdschriften ‘de jonghste van al degene, die hier te lande haer werck maken van de wiskonsten aen anderen te leeren’ noemt, wordt hij waarschijnlijk ten onrechte genoemd als vertaler der Arithmetische practijck van Julius Caesar van Padua (Arnhem 1620). Een naamgenoot van hem zond drie vraagstukken, betreffende een conchoïde, parabool en hyperbool, aan de Royal Society te Londen, welke 8 Dec. 1668 door Oldenburg werden gezonden aan Wallis, die hen met de oplossing publiceerde (in het Engelsch in 1685 en in het Latijn in zijn De sectionibus angularibus tractatus, Opera III (Oxford 1693), 599-601).

Zie: Avé-Lallemant, Des Dr. Joachim Jungius Briefwechsel (Lubeck 1863), 288-289; Bierens de Haan, Bouwstoffen enz. XXX in Versl. en Meded. Kon. Ac. van Wetensch. te Amst., Afd. Nat., 3e reeks, dl. III (1887), 69-119; dez. in Zeitschrift für Math. und Physik, Hist.-litt. Abt. XXXII (1887), 170-172; Korteweg in Archives neerlandaises XXII (1888); Oeuvres de Descartes II (1898), 582, IV (1901), 228-229, V (1903), reg. en X (1908), 646-647; Eneström in Bibl. mathematica VIII (1907-1908), 94 en X (1910), 63; Cantor, Gesch. der Math. II (1913), 798; Correspondence of Descartes and C. Huygens by L. Roth (Oxford 1926), reg.

de Waard