Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Walenborch, Giselbertus of Gijsbertus van]

WALENBORCH (Giselbertus of Gijsbertus van), of Walemborch. Twee broeders, zonen van Theodoricus van W., ridder, beiden kanunnik te Utrecht, droegen den naam van Giselbertus. Uit het Necrologium van de St. Salvatorkerk te Utrecht blijkt duidelijk, dat de oudste, Giselbertus senior, kanunnik scholaster was van den Dom. Hij overleed II kal. Sept. (31 Aug.) 1387. De jongere Giselbertus was kanunnik en scholaster van St. Salvator. Hij overleed XVI kal. Febr. (17 Jan.) 1380. Het Necroloog van St. Salvator vermeldt: ‘Anno MCCCLXXXVII obiit Giselbertus de Walenborch, senior canonicus et scholasticus ecclesiae Trajectensis, frater Giselberti de W. nostri canonici et scolastici.’

Brom, Bullarium Traj. en Berlière, Supp. Innoc. VI n^o 193 meenen, dat de talrijke beneficies aan G.W. geschonken, slechts voor één persoon zijn. Het is niet gemakkelijk te bepalen, wie der twee de opgesomde beneficies verkreeg. De senior bezat 1346 reeds het thesaurierschap van het kapittel te Deventer met een prebende in afwachting, een kanunnikdij in Würzburg en twee porties der Sint Nicolaas te Utrecht. De ruil van zijn thesauriaat van Deventer voor een kanunnikdij in den Dom, voorgesteld en goedgekeurd door den Paus, schijnt niet doorgegaan te zijn, want later was hij nog schatbewaarder van Deventer. De Paus schonk hem 1348 een kanunnikdij in St. Salvator. Zij was echter bezet. Daarop kreeg hij 1349 een kanunnikdij in den Dom. Hij had nog een prebende in de kapel te Horst, maar mocht al zijn beneficies met de kanunnikdij in den Dom behouden. 1353 vroeg Jan hertog van Brabant voor zijn kapelaan, Giselb. de W., die een proces voerde over zijn kanunnikdij in St. Salvator, een personaat in het bisdom Utrecht. Behalve van de reeds genoemde kanunnikdijen, was hij ook nog in het bezit der parochie Beusingen. 1361 verwisselde G. de W. zijn thesauriaat en kanunnikdij te Deventer met een kanunnikdij in Soissons onder pauselijke goedkeuring. Weer ging de ruil niet door, want 3 Mei 1364 vroeg en verkreeg G. de W. priester, zoon van Theodoricus, aan den Paus een prebende of waardigheid in het bisdom Luik. Uit de aanvrage blijkt, dat hij nog in het bezit was van zijn kanunnikdij met scholasterij in den Dom te Utrecht van zijne prebende met thesauriaat te Deventer en van de parochie Leiderdorp. Op voorwaarde, dat hij slechts een der beneficies zou behouden, had de Paus zijn bede toegestaan. Of hij nu zijn thesauriaat liet varen? Ten tijde dat Jan van Arkel bisschop van Utrecht was, 1342-1364, is G. de W. zijn algemeen penitencier geweest. Na de overplaatsing van den bisschop naar Luik was hij zijn secretaris en raadsheer.

Hij wilde toch een goed gebruik maken van de verkregen toelagen der beneficies. Hij was voor-

[p. 1306]

nemens een armengasthuis met kapel voor een rector te stichten te Doorn, of in de stad Utrecht, zooals de bisschop zou beslissen. 16 Febr. beveelt de Paus aan den bisschop het plan der stichting van G. de W., kanunnik van Utrecht, te helpen volbrengen. Hij hielp ook de stichting van een college van kanunniken in de Sint-Pancratiuskerk te Leiden en werd de eerste proost (Arch. aartsb. Utr. XI, 89; Hist. ep. Ullraj. 455; Arch. Utr. XI, 89).

10 Maart 1365 beveelt de Paus Giselberto, zoon van Theodoricus de Walenborch, kanunnik en scholaster van Sint Salvator te Utrecht, te voorzien van een supplementum, zoodra dit vacant zou zijn. Dit nu heeft betrekking op G. van Walenborch junior.

28 Apr. 1382 werd G. Walenborch, Urbanist, ontzet van zijn ambt als scholaster van den Dom door Clemens VII. Wegens den onbeduidenden invloed van dezen tegenpaus in Utrecht bleef dit besluit een doode letter.

Verscheidene malen werd G. van W. als executor afgevaardigd door den Paus, steeds is het de canonicus Trajectensis, dus Giselbertus senior (zie Brom, Bullarium).

Beiden zijn in de St. Salvator begraven. Giselbertus junior bedacht rijkelijk de kanunniken voor zijn jaargetij, de missen, en het bezoek aan zijn graf, gelegen voor de oostelijke deur der kerk. Giselbertus senior was in het midden der kerk begraven en had een stichting gedaan om op zijn jaargetijde aan de aanwezige kanunniken uit te deelen.

Zie: Necrol. v. St. Salvator in Archief aartsb. Utrecht XI (1887), 272; X (1883), 283-84 of in Ant. Matthaeus, Fundationes et Fata ecclesiarum (Lugd. 1701), 97, 77; Berlière, Suppliques Clément VII (Rome 1906) no. 1048; dez., Suppliques Innocent VI (Rome 1911) no. 193; A. Fierens, Suppliques d'Urbain V (Rome 1914) no. 1261; Brom, Bullarium Trajectense no. 1244, 1290, 1471, 1477, 1546, 1672, 1674, 1683, 1803, 1804, 1936; dez., Archiv. in Italië I, no. 1006, 1332.

Fruytier