Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Leuven, Arnoud van]

LEUVEN (Arnoud van), overleden in den zomer 1287, was geboren op Gaesbeek, het stamslot der heeren van Leuven; hij was de tweede zoon van Godevaart, den broeder van Hendrik II van Lotharingen, en van Maria van Oudenaarde.

Kort vóór het overlijden van Hendrik IV van Breda (kol. 199) gehuwd met diens eenige zuster Isabella (Elisabeth), werd Arn. na diens sterven als haar gemaal beleend met het land van Breda; de eerste oorkonde is door hen uitgevaardigd te Wouw 5 Nov. 1268. Na den kinderloozen dood van Isabella, in het begin 1281, krijgt hij voor zijn leven deze heerlijkheid opnieuw in leen, welke 22 Juni 1287, enkele dagen voor Arnouds sterven, door den brabantschen hertog verdeeld wordt tusschen Isabella's erfgenamen: Raso van Gaveren (1) (kol. 461) en Gerard van Wezemale (zie ald).

Het testament van Hendrik IV schonk aan diens weduwe een ruim jaargeld, dat betaald moest worden uit de inkomsten der heerlijkheid: volgens de berekening van Goetschalckx was die lijftocht gelijk aan ongeveer twee vijfden van de inkomsten. Het nakomen dier verplichting dwong Arn. en Isab. gelden op te nemen o.a. van de cisterienser-

[p. 740]

abdij St. Bernard a.d. Schelde (welke daarvoor uitgestrekte eigendommen in bezit kreeg, voornamelijk te Gastel) en waarschijnlijk zelfs geheel de heerlijkheid eenigen tijd in pand te geven aan Arnouds broeder, Hendrik van Herstal, die in 1273 optreedt als heer van Breda.

Aan Oosterhout verleende Arnoud in 1272 vrijdom van tollen met een week- en jaarmarkt, en in hetzelfde jaar aan Steenbergen een merkwaardige keur.

Arnoud en Isabella waren groote weldoeners van kloosters en kerken: zij wezen inkomsten aan voor de nieuw gestichtte kerk te Roosendaal (1268) en voor den bouw der steenen kerk te Breda (1269); schonken de heidevelden van Huybergen aan de Wilhelmieten om er een klooster te bouwen (1277); gaven aan het norbertinessen-klooster St. Catharina-dal op Vroenhout groote bezittingen onder Roosendaal, Prinsenhage en Oosterhout (1279) en vergrootten door tal van schenkingen de rijke bezittingen der cisterciensers, gelegen onder Gastel-Oudenbosch-Hoeven, ook door overdracht van het patronaatsrecht der kerken van Gastel en Wouw.

Arnouds krijgsverrichtingen in den oorlog tegen Gelre zijn berijmd door Jan van Heelu; Aken voorzag hij van levensmiddelen, zoodat de vijand het beleg opbrak, en Grave werd door zijn op tijd toegesneld legerkorps van den vijand bevrijd.

Zie: P.J. Goetschalckx, Geschiedenis van Schooten, Merxem en Sint Job in 't Goor (1919) I, 128-173, met de daar aangehaalde bronnen; Taxandria (1921) XXVIII, 102-115.

Juten