Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Hall, Floris Adriaan baron van]

HALL (Floris Adriaan baron van), geb. te Amsterdam 15 Mei 1791, overl. te 's Gravenhage 29 Maart 1866, was de oudste zoon van Maurits Cornelis van Hall (1768-1858) en Elizabeth Christina Klinkhamer. Na te Amsterdam aan het athenaeum gestudeerd te hebben, waar hij op 25 Juni 1812 onder leiding van prof. Cras een dissertatie verdedigde, gevolgd door een promotie op stellingen te Leiden, vestigde hij zich als advocaat in de hoofdstad. In 1842 door den Koning benoemd tot Minister van Justitie als opvolger van C.F. van Maanen, werd hij in 1843 ook Minister van Financiën ad interim. Als zoodanig wachtte hem de taak mede te werken tot herstel van 's lands financiën om een staatsbankroet te voorkomen. Zijn streven was er op gericht de rentebetaling van den schuldenlast, die het Rijk zwaar drukte, te verlichten en het evenwicht tusschen schulden en uitgaven te herstellen, waartoe hij in December 1843 drie wetsontwerpen indiende. Eén daarvan schreef een vrijwillige geldleening ad 3% voor, ten bedrage van 150 millioen gulden, in dier voege, dat als deze niet tot stand kwam, een gedwongen geldheffing zou plaats vinden, die als een inkomstenbelasting zou worden opgelegd. Het bedrag van 150 is later teruggebracht tot 127 millioen. Niettegenstaande de zeer felle oppositie is het plan, dank zij de bekwame en handige verdediging van van H., tot wet geworden. De leening werd volteekend. Daardoor is het doel bereikt: de toestand van 's lands financiën is belangrijk verbeterd. Hoewel deze successen mede te danken zijn aan de kunde en het doorzettingsvermogen van v.H., is de hem toegezwaaide lof als redder des vaderlands uit den financiëelen nood overdreven. De drijvende kracht lag meer in de Volksvertegenwoordiging dan in den Minister. De oppositiepartij in de Tweede Kamer in 1843 en 44 heeft de verbetering in ons financiewezen doorgedreven, zij heeft de regeering gedrongen den weg te gaan, dien zij wees (de Bosch Kemper, Gesch. van Ned. na 1830, V, bl. 215, 216). Einde 1847 nam v.H. ontslag als minister, nadat hij zich zeer verdienstelijk had gemaakt door verbetering van het muntstelsel door ontmunting van een aanzienlijk bedrag (86 millioen) aan zilveren munt en het aannemen van den enkelen zilveren muntstandaard (1847).

In 1848 was hij lid der Dubbele Kamer, belast met de herziening der Grondwet, daartoe afgevaardigd door de Staten van N.-Holland, van 1849-53 was hij lid der Tweede Kamer. Steeds deed hij zich kennen als een man van groote talenten en een handig redenaar. Zijn karakter was buigzaam, hij was meegaande en in het algemeen van vrijzinnige beginselen. Toen na den val van het ministerie-Thorbecke een nieuw ministerie optrad

[p. 518]

(1853), nam v.H. daarin zitting als Minister van Buitenl. Zaken, welke functie hij drie jaar bekleedde. In den Krimoorlog wist hij onze onzijdigheid te handhaven. Na het sluiten van den vrede te Parijs, werd hij met den titel van baron in den Nederlandschen adelstand opgenomen. In 1860 is hij nogmaals Minister van Financiën geworden, hij was toen Minister van Staat. In dit Ministerie ontwierp hij een plan tot aanleg van staatsspoorwegen, dat ook tot wet verheven is. Maar spoedig, 1861, trad hij af en verliet hij voorgoed het tooneel der staatkunde. Hij is gehuwd geweest met Alida Paulina Bondt (1815) en na haren dood (1845) met Henriette Marie Jeannette baronesse Schimmelpenninck van der Oye.

Hij was een bekwaam jurist, waarvan hij ook door geschriften blijk gaf. Als belangrijke opstellen verdienen vermeld te worden: Dertig vragen omtrent bezit en bezitregt volgens het nieuwe Nederlandsche burgerlijke Wetboek in Bijdragen tot de Regtsgeleerdheid en Wetgeving, jaarg. III, 1828, en vooral Kritische beschouwing der zeven eerste Titels van het Nieuwe Nederlandsche Wetboek van Koophandel in hetzelfde tijdschrift, jaarg. IV. Voorts schreef hij: Proeve van een onderzoek wegens de gevolgen van gepleegde valschheid in wisselbrieven (Amst. 1826). Op litterair gebied schreef hij: Lofrede op Johan de Wit (1819), door de Hollandsche Maatschappij met goud bekroond; Lettre d'un Hollandais indépendant à lord Grey (1833). Voorts verschenen nog van zijn hand in 1820: Onpartijdige beschouwing van den toestand des koophandels binnen de Vereenigde Nederlanden, in brieven, en in 1840 op staatkundig gebied: Proeve van een Onderzoek omtrent de Schuld van het Koningrijk der Nederlanden (Amst.); Verdediging van de onafhankelijkheid des handels, bij het oprigten van naamlooze maatschappijen (Amst. 1834); Nadere verdediging van de onafhankelijkheid des handels bij het oprigten van naamlooze maatschappijen (Amst. 1835); Redevoering ter gedachtenis van Gijsbert Karel van Hogendorp (Amst. 1835, herdrukt in 1864 te 's Gravenh.); De Verhandeling van eene op te rigten handelsbank getoetst (1837); De wettigheid van den maatregel omtrent de uitgestelde schuld gehandhaafd (Amst. 1841); Een woord over de voorgestelde belasting op de bezittingen (Amst. 1848, 2e dr. 1848).

Zie: R. van Boneval Faure, Het Leven van F.A. baron van Hall. in Handelingen der Maatschappij van Ned. Letterk. (1868); P.J. Blok, Geschiedenis van het Ned. Volk VIII; J. de Bosch Kemper, Geschiedenis van Nederland na 1830; J.A. de Bruyne, Staatk. Geschiedenis van Nederl. in onzen tijd II, hoofdst I, II en VII; Gleichman, Mr. F.A. van Hall (1904).

van Heijnsbergen